Jezierna
kościół św. Józefa | |||
| |||
Państwo | Ukraina | ||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Rejon | zborowski | ||
Powierzchnia | 9,4 km² | ||
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy | +380 3540 | ||
Kod pocztowy | 47264 | ||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego | |||
Położenie na mapie Ukrainy | |||
49°38′02″N 25°20′05″E/49,633889 25,334722 | |||
| |||
|
Jezierna (ukr. Озерна, Ozerna) – wieś (dawniej miasteczko) na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim (rejon zborowski). W 2001 roku liczyła 3615 mieszkańców.
Od XIX w. znajduje się tu stacja kolejowa Jezierna, położona na linii Tarnopol – Lwów.
Historia
Wieś pierwszy raz wzmiankowano w 1542 roku. Wraz z czterema innymi miejscowościami nadana przez króla Tarnowskim, z prawami do niej Andrzeja Górki, kasztelana poznańskiego, właściciela Złoczowa. Parafię rzymskokatolicką ufundował Jakub Sobieski w 1636 roku oraz regularny czterobastionowy zamek nad rzeką Wysuczką. Prawa miejskie nadano Jeziernej w roku 1606[1]. W 1655 odbyła się bitwa pod Jezierną. Dwie dekady później Jezierna była dwukrotnie pustoszona przez Turków[2].
W II Rzeczypospolitej Jezierna była siedzibą gminy wiejskiej Jezierna w powiecie zborowskim województwa tarnopolskiego. W 1921 roku liczyła 5578 mieszkańców, z tego prawie połowę stanowili Polacy. Ukraińców było 2269 a Żydów 813[3].
Po ataku Niemiec na ZSRR, 3 lipca 1941 roku w Jeziernej zamordowano 180 Żydów. W 1942 roku część pozostałych Żydów Niemcy deportowali do obozu śmierci w Bełżcu, część przesiedlili do Zborowa. Od października 1941 do lipca 1943 w Jeziernej funkcjonował obóz pracy dla około 300 Żydów, których likwidując obóz rozstrzelano[4]. Ukrywająca się jedna z Żydówek Maria Fisher Zahn otrzymywała pomoc od mieszkańców miasteczka[5]. Żydów ukrywała ukraińska rodzina Łeśkiwów, której członkowie (Mychajło i Kateryna oraz ich syn Mykoła) zostali w 1999 roku uhonorowani przez Instytut Jad Waszem tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[6][7][8][9].
Po wojnie Jezierna została zdepolonizowana i spadła do rangi wsi[2].
Zabytki
- kościół św. Józefa z XIX w, po upadku ZSRR zwrócony wiernym[2];
- cerkiew św. Trójcy z 1908 roku[2].
- zamek, wybudowany w XVII w.[10] Ruiny zamku i szańców Jeziernej zamieścił w roku 1787 autor mapy wojskowej Friedrich von Mieg. W drugiej połowie XIX wieku pamięć o twierdzy przenieśli w swoich przewodnikach Tomasz Święcicki i Hipolit Stupnicki[11].
Przypisy
- ↑ Jerzy Lileyko: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej: XVI – XVIII w. 2000, s. 175.
- ↑ a b c d GrzegorzG. Rąkowski GrzegorzG., PawełP. Luboński PawełP., Podole. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część II, Pruszków: Rewasz, 2006, s. 250, ISBN 83-89188-46-5, OCLC 69287000 .
- ↑ Wg publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I. A. Altman. Moskwa, 2009, s. 579. ISBN 978-5-8243-1296-6.
- ↑ Wszyscy w sąsiedztwie wiedzieli, że się ukrywamy, ale nikt nie powiedział Niemcom. Ludzie z Jeziernej to byli dobrzy ludzie. Nie wydali nas. Pomagali nam, dając żywność. Nie przeżylibyśmy bez nich w: Ryszard Tyndorf, Zbiorowy ratunek Żydów na okupowanej przez Niemców polskiej prowincji, „Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów”, Red. Marek Jan Chodakiewicz, Wojciech J. Muszyński. Warszawa, 2011, s. 191. ISBN 978-83-61808-05-3.
- ↑ Leskiv Mikhail & Yekaterina ; Son: Nikolai. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-24]. (ang.).
- ↑ ЛЕСЬКІВ МИХАЙЛО. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
- ↑ ЛЕСЬКІВ КАТЕРИНА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
- ↑ ЛЕСЬКІВ МИКОЛА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
- ↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926
- ↑ Galicya pod względem topograficznym-geograficznym-historycznym, skreślona przez Hipolita Stupnickiego, Lwów, 1869. niegdyś zamek obronny. Miasteczka. str. 83; z zamkiem niegdyś warownymw: Tomasz Święcicki. Opis starożytney Polski, Tom 2 str. 24
Linki zewnętrzne
- Jezierna, miasteczko w pow. złoczowskim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 570 .
- Kąty 9.) grupa domów w Jeziernej, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 947 .
- Historia Żydów w Jeziernej na portalu Wirtualny Sztetl
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Zborów
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →) | |
Miasteczka (1920–34) | |
Gminy miejskie (1920–39 →) | |
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Gminy miejskie |
|
---|---|
Gminy wiejskie z prawami miejskimi |
|
Gminy wiejskie z prawami miasteczka |
|
Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.