Zamek w Urazie
nr rej. A/3913/400 z 24.11.1956[1] | |||
Zamek w Urazie | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Uraz | ||
Typ budynku | zamek | ||
Styl architektoniczny | gotyk, barok, neogotyk | ||
Rozpoczęcie budowy | XIII w. | ||
Ważniejsze przebudowy | XIV, XV w., 1810, 1956 | ||
Zniszczono | XIX w., 1945, 1953-54 | ||
Pierwszy właściciel | Piastowie | ||
Kolejni właściciele | Henryk III głogowski, Konrad I oleśnicki, Bolesław oleśnicki, Andrzej Radak, Konrad von Borschnitz, Hancho von Auras (1344), Herman von Borschnitz (1363), von Tschirn (Czirn 1428-1443),Christoph von Skopp (1466), Konrad X Biały, von Joerger (1492-1640), von Saurma-Jeltsch (od 1640), Balthazar von Logau (1690-1695), von Koschuzky (1810), | ||
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego | |||
51°14′35″N 16°51′09″E/51,243056 16,852500 | |||
|
Zamek w Urazie – zabytkowy[2] zamek w miejscowości Uraz w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Oborniki Śląskie.
W XIII w. wzmiankowano o grodzie kasztelańskim strzegącym przeprawy przez Odrę i usytuowanym w jej zakolu. Pierwotnie należał do książąt wrocławskich, jednak na mocy testamentu Henryka Probusa z 1290 r. przeszedł w posiadanie Henryka III głogowskiego, a w 1312 w ręce jego synów Konrada I oleśnickiego i Bolesława oleśnickiego. Kilka lat później trafił ponownie w posiadanie książąt wrocławskich, którzy około 1319 roku przekazali go trzem braciom Radak. Andrzej Radak, jeden z braci, rozbudował zamek.
Pierwotni budowniczowie zamku nie są znani i na ten temat toczy się wiele spornych dyskusji wśród historyków. Zamek zbudowano z rudy bagiennej i cegły na planie trójkąta równobocznego o długości boku ok. 23 m[3]. Jest to konstrukcja rzadko spotykana, mająca łagodzić skutki ostrzału artyleryjskiego. Pociski miały się jakoby „ślizgać” po murze. Podobną konstrukcję ma wieża zamku w Bolkowie w kształcie „kropli wody”. Ostre narożniki skierowane są w stronę miasta i Odry. Mury przyziemia miały grubość 2,5 m.
W 1336 r. miasto wraz z zamkiem weszło w posiadanie starosty Wrocławia Konrada von Borschnitz, w 1344 r. wymienia się burgrabie Hancho von Auras, w 1363 Hermana von Borschnitz. W latach 1428-1443 należał do rodziny von Tschirna. W 1466 posiadłość została nadana przez króla Czech Jerzego z Podiebradów rycerzowi Christophowi von Skopp, który rozbudował zamek. Kolejnym właścicielem był Konrad X Biały, książę Oleśnicy. Od 1492 roku przez prawie 150 lat zamkiem zajęła się rodzina von Joerger. Oni to dokonali kolejnej przebudowy zamku w stylu barokowym. W 1640 r. zamek odkupiła rodzina von Saurma-Jeltsch, następnie baron Balthazar von Logau (1690-1695). Około 1810 roku ówczesny właściciel baron von Koschuzky nakazał rozbiórkę murów obronnych i mostu zwodzonego, zasypano też częściowo fosy.
W drugiej połowie XIX w. zamek przebudowano w stylu neogotyckim, niemal całkowicie zacierając ślady dawnych epok. Na początku XX w. zaniedbany obiekt szybko popadł w ruinę, a ostatecznego zniszczenia dokonali żołnierze radzieccy podpalając go w 1945 r. i szabrownicy po wojnie. W 1952 roku zawaliły się sklepienia i stropy, w 1953 r. runął narożnik południowy. W 1956 r. dokonano zabezpieczenia ruiny.
Obecnie zamek posiada nowego właściciela, który powoli, ale konsekwentnie stara się go częściowo odbudować. Wstęp na teren zamku jest utrudniony, jednak możliwy po uzgodnieniu z właścicielem.
Zobacz też
- Wykaz literatury uzupełniającej: Zamek w Urazie.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2012-01-10] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
- ↑ JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 412 .
Bibliografia
- Bohdan Guerquin, Zamki Śląskie, Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, Warszawa 1957
- p
- d
- e