10. 5.

10. maj/svibanj (10. 5.) je 130. dan godine po gregorijanskom kalendaru (131. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 235 dana.

Događaji

• 1497. — Italijanski moreplovac Amerigo Vespuči krenuo na prvo putovanje u Novi svet. Prema latinskoj verziji njegovog imena nemački kartograf Martin Valdzemiler Novi svet nazvao Amerika, premda je novi kontinet 1492. otkrio Kristifor Kolumbo.
• 1655. — Britanci od Španije preuzeli Jamajku, pod španskom vlašću 161 godinu.
• 1774. — Luj XVI postaje kralj Francuske.
• 1844. — Načelnik Ministarstva prosvete u Vladi Srbije Jovan Sterija Popović uputio svim okružnim načelstvima dopis da se starine šalju u Narodni muzej. Taj datum smatra se danom osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, mada je akt o osnivanju donet u septembru.
• 1865. — Trupe Unije zarobile, u američkom građanskom ratu, predsednika Konfederacije Džefersona Dejvisa.
• 1871. — Francuska i Nemačka u Frankfurtu potpisale sporazum kojim su Alzas i Lorena ustupljeni Nemcima.
• 1877. — Rumunija proglašava nezavisnost od Turske.
• 1881. — Krunisan rumunski kralj nemačkog porekla Karol I Hoencolern, prvi kralj Rumunije.
• 1923. — Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca i Grčka sklopile Konvenciju o osnivanju Slobodne zone u Solunu, kojom je na 50 godina Kraljevini SHS pripala carinska uprava. Novi aranžman Jugoslavija i Grčka potpisale 1975. u Atini, s važnošću od 10 godina.
• 1933. — U Berlinu, ispred Rajhstaga, nacisti spalili više od 25.000 knjiga Marksa, Frojda, Brehta, Ajnštajna i naveli da počinje novo razdoblje u istoriji nemačke kulture.
• 1940. —.
  • Vinston Čerčil postao premijer Velike Britanije pošto je Nevil Čemberlen, potpisnik Minhenskog sporazuma, podneo ostavku.
  • Drugi svetski rat: Nemačka bez objave rata napala Holandiju, Belgiju i Luksemburg, a Velika Britanija posle nemačke invazije na Dansku zaposela bivšu dansku koloniju Island.
• 1941. — Hitlerov zamenik Rudolf Hes spustio se padobranom u Škotsku u nameri da počne mirovne pregovore i uhapšen.
• 1945. — Drugi svetski rat: Sovjetske trupe zauzele Prag. Saveznici preuzeli Rangun od Japanaca.
• 1954. — Bil Hejli i Komete izdaju „Rock Around the Clock“, prvu rokenrol ploču koja postiže prvo mesto na muzičkim top listama.
• 1960. — Američka nuklearna podmornica "Triton" završila putovanje oko sveta koje je trajalo 84 dana.
• 1981. — Fransoa Miteran postao predsednik Francuske pobedivši u drugom krugu Valerija Žiskara Destena.
• 1988. — SAD stavile veto na rezoluciju Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija kojom je Izrael osuđen zbog invazije na jug Libana.
• 1993. — Više od 200 tajlandskih radnika poginulo u požaru koji je zahvatio fabriku igračaka u provinciji Nakon Patom.
• 1994. —.
  • Nelson Mendela izabran za predsednika Južne Afrike i postao prvi crni predsednik te zemlje.
  • Italijanski medijski magnat Silvio Berluskoni postao predsednik Vlade Italije.
• 1995. — Svetska zdravstvena organizacija u Ženevi saopštila da bi uzročnik smrtonosne epidemije u Zairu mogao biti virus "ebola".
• 1997. — U zemljotresu u istočnom Iranu poginulo najmanje 1.560 ljudi.
• 1999. — Brazil formalno dozvolio politički azil svrgnutom predsedniku Paragvaja Raulu Kubasu i njegovoj porodici.
• 2001. — Skupština Jugoslavije ratifikovala Sporazum o specijalnim, paralelnim vezama s Republikom Srpskom koji su 5. marta u Banjaluci potpisali predsednik Jugoslavije Vojislav Koštunica i predsednik RS Mirko Šarović.
• 2002. — Bivši agent FBI Robert Hansen osuđen u SAD-u na doživotnu robiju zbog prodaje strogo poverljivih dokumenata Rusiji.
• 2003. — Sud u Jemenu osudio na smrt Abeda Abdula Razaka Kamela zbog ubistva tri američka baptistička misionara i ranjavanje jednog, u decembru 2002. u jednoj bolnici u gradu Džibla.

.

Rođenja

• 1760. — Klod Žozef Ruže de Lil, francuski oficir koji je 1792. napisao reči i melodiju francuske himne "Marseljeza".( † 1836.).
• 1788. — Augustin Jean Fresnel, francuski fizičar († 1827.).
• 1824. — Miloš Mile Dimitrijević, srpski pravnik, političari predsednik Matice srpske (†1896.).
• 1838. — Džon Vilks But, američki glumac, atentator na Abrahama Linkolna (†1865.).
• 1876. — Ivan Cankar, slovenski književnik.
• 1890. — Alfred Jodl, nemački general. (†1946.).
• 1894. — Dimitri Tjomkin, američki kompozitor i dirigent.
• 1899. — Fred Astaire, američki plesač, glumac i pjevač.
• 1922. — Miodrag B. Protić, srpski slikar, likovni kritičar, teoretičar i istoričar umetnosti 20. veka u Srbiji i Jugoslaviji († 2014.).
• 1931. — Ettore Scola, talijanski režiser.
• 1950. — Miodrag Krstović, srpski glumac.
• 1952. — Vanderlei Luxemburgo, brazilski nogometni izbornik i igrač.
• 1955. — Mark Dejvid Čepmen, ubica Džona Lenona.
• 1957. — Sid Vicious, britanski pjevač.
• 1960. — Bono Vox, irski kantautor.
• 1965. — Linda Evangelista, kanadski top-model.
• 1968. — Emilija Kokić, hrvatska pjevačica.
• 1969. — Zoran Primorac, hrvatski stolnotenisač i trener.
• 1969. — Dennis Bergkamp, nizozemski nogometaš.
• 1971. — Denis Krivošljikov, bivši ruski rukometaš i reprezentativac.
• 1972. — Miloš Milošević, bivši profesionalni hrvatski plivač , a sada trener.
• 1972. — Christian Wörns, umirovljeni njemački nogometaš.
• 1974. — Sylvain Wiltord, umirovljeni francuski nogometaš i reprezentativac.
• 1980. — Kiril Lazarov, makedonski rukometaš.

.

Smrti

• 1290. — Rudolf II Habsburški, austrijski i štajerski vojvoda od 1282. do 1283. (* 1270.).
• 1774. — Luj XV, kralj Francuske. (*1710).
• 1829. — Thomas Young, engleski fizičar, liječnik i astronom (* 1773.).
• 1849. — Kacušika Hokusaj, jedan od naznačajnih japanskih umjetnika (* 1760.).
• 1923. — Ulderiko Donadini, hrvatski kniževnik (* 1894.).
• 1928. — Ivan Merz, istaknuti laik u svjedočenju Evanđelja (* 1896.).
• 1977. — Džoan Kroford, američka glumica. (* 1905).
• 1977. — James Jones, američki književnik (* 1921.).
• 1979. — Ita Rina, jugoslovenska filmska glumica između dva svetska rata. (*1907).
• 1979. — Antun Augustinčić, hrvatski kipar (* 1900.).
• 2002. — Iv Rober, francuski glumac i režiser.
• 2003. — Milan Vukčević, jugoslovenski hemičar i sastavljač šahovskih problema (* 1937)

.

Blagdani/Praznici

10. 5. na Wikimedijinoj ostavi

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Svetog apostola Simeona.
  • Prepodobnog Stefana - episkopa Vladimirskog.
  • Spaljenje moštiju svetog Save.
  • Prepodobnog Jovana ispovednika.
• Svetski dan kretanja.
• Svetski dan održivog razvoja.
• Svetski dan ptica i drveća.
• Dan Narodnog muzeja u Beogradu.
• Dan spaljivanja moštiju Svetog Save na Vračaru.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar