Uhnów
 | |||
| |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Obwód | czerwonogrodzki | ||
| Burmistrz | Mychajło Osmiłowski | ||
| Powierzchnia | 2,48 km² | ||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy | +380-3257 | ||
| Kod pocztowy | 80064-80065 | ||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
 50°22′N 23°44′E/50,366667 23,733333 | |||
| |||
Uhnów (ukr. Угнів) – miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim, rejon czerwonogrodzki, do 15 lutego 1951 w powiecie tomaszowskim województwa lubelskiego w Polsce (przed 1939 w powiecie rawskim województwa lwowskiego). Jest to obecnie najmniejsze miasto na Ukrainie liczące mniej niż 999 mieszkańców, całkowita liczba mieszkańców podawana jest ze wsią Zastawie.
Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1462 roku położone było w XVI wieku w województwie bełskim[2].
Położenie
Uhnów leży obecnie ok. 3 km od dzisiejszej granicy z Polską w linii prostej. Od przejścia w Hrebennem miejscowość dzieli niespełna 22 km. Miasto jest oddalone od Czerwonogrodu (dawniej Krystynopol) o ok. 35 km, a od Lwowa o ok. 75 km (82 km od ścisłego centrum miasta). Uhnów położony jest w odległości blisko 530 km od Kijowa. Przez miasto przepływa rzeka Sołokija.
Historia
- pierwsza wzmianka o Uhnowie pojawia się w 1360
- w roku 1462 Uhnów otrzymał przywilej na prawo miejskie od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka
- 1470 – początek parafii katolickiej i budowa drewnianego kościoła z fundacji chorążego płockiego Zygmunta z Radzanowa
- 1621 – najazd Tatarów
- 1624 – morowe powietrze (zaraza)
- 1632 – pożar miasta
- połowa XVII wieku – napady Kozaków na miasto
- 1695 – budowa nowego ceglanego obronnego kościoła (poprzedni drewniany spłonął) fundacji rodziny Duninów
- 1772 – pierwszy rozbiór Polski; Uhnów pod zaborem austriackim
- w okresie międzywojennym w Polsce miasto znajdowało się w województwie lwowskim, w powiecie rawskim
- 1 lipca 1934 roku do Uhnowa włączono obszar zniesionej gminy Zastawie[3]
- 17 września 1939 w wyniku agresji sowieckiej na Polskę zajęty przez ZSRR, w latach 1940–1941 i 1944 siedziba rejonu uhnowskiego
- od czerwca 1941 okupacja niemiecka, miasto znacznie zniszczone podczas II wojny światowej
- W latach 1942–1943 Niemcy i Ukraińska Policja Pomocnicza zamordowali wszystkich Żydów, część na miejscu, a część w obozach zagłady
- W latach 1943 1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 101 Polaków, w tym wójta gminy Jana Piroszyna oraz kilkunastu milicjantów i żołnierzy 7 pułku piechoty z 3 Dywizji Piechoty[4].
- od 1944 – nie zaliczony do miast[5] – należał do Polski (gmina Uhnów, powiat tomaszowski, województwo lubelskie, także siedziba gminy Tarnoszyn)
- 15 lutego 1951 w ramach umowy o zamianie granic wcielony do Ukraińskiej SRR. W okolicach Uhnowa znajdowały się bogate złoża węgla kamiennego
- W 1989 roku liczyło 1161 mieszkańców[6][7].
- od 1991 Uhnów znajduje się w republice Ukrainy.
W mieście znajduje się pomnik poświęcony Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA).
Ludność miasta jeszcze w 1890 roku szacowano na 4,7 tys. Odtąd stale malała: 4,5 tys. w 1900 r., 3,9 tys. w 1939 r., 1,9 tys. w 1959 r., 1,5 tys. w 1970 r., i 1021 w 2001 r.
Od 2004 roku z inicjatywy proboszcza z pobliskich Dynisk ks. Wiesława Mokrzyckiego odbywa się corocznie w czerwcu pielgrzymka do Uhnowa (przed wojną Dyniska należały do parafii w Uhnowie), w których uczestniczy wielu byłych polskich mieszkańców z Uhnowa i ich potomków rozsianych po całej Polsce
Zabytki
- kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, katolicki, ceglany (obronny) z 1695, wybudowany na miejscu poprzedniego drewnianego który spłonął. Architekt Wojciech Lenartowicz. Jedna z kościelnych wież została zniszczona w 1915 roku podczas niemieckiego ostrzału miasta. Kościół restaurowany w dwudziestoleciu międzywojennym. Zniszczony za czasów Ukraińskiej SRR, obecnie chyli się ku całkowitej ruinie. Dzwonnica kościelna pozostaje poważnie zniszczona, brama główna zdewastowana
- cerkiew murowana z XIX wieku, odnowiona w 1893 i przebudowana na początku XX wieku. Przed II wojną światową była jedną z najładniej pomalowanych cerkwi Małopolski. Wykonawcą w latach 1933–1936 tego dzieła był artysta Damian Horniatkiewicz
- żydowska ceglana synagoga z początku XX wieku (obecnie miejscowi urządzili w niej małą fabrykę)
- budynek chederu (żydowskiej szkoły)
- budynek starego młyna
- miejscowe cmentarze: chrześcijański i żydowski
Przed II wojną światową za czasów Rzeczypospolitej w Uhnowie znajdował się stary rynek otoczony rzędami drewnianych budowli z podcieniami. Dzisiaj po dawnej zabudowie nie zachował się żaden ślad.
Urodzeni w Uhnowie
- Paweł Kukiz – burmistrz Uhnowa w l. 1894–1897, pradziadek piosenkarza i polityka Pawła Kukiza[8].
- Myrosław Onyszkewycz – pułkownik UPA, odpowiedzialny za mordy na ludności polskiej[8].
- Edward Żuk – starosta powiatu tomaszowskiego w latach 1998–2006[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор. 51.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 174.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 56, poz. 498.
- ↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 769–770, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (stan na grudzień 1947). Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
- ↑ Угнев // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., „Советская энциклопедия”, 1991. стр.516.
- ↑ a b c JarosławJ. Świderek JarosławJ., „Kolano Bugu” - Sokalszczyzna w 70. rocznicę Akcji „H - T”, [w:] ZdzisławZ. Pizuń, AnetaA. Siemieńska, RyszardR. Gawryś (red.), Od Narola po Bełz. Szkice historyczne i literackie, 2022, s. 348–365, ISBN 978-83-957609-4-5 .
Bibliografia
- Janusz Z. Piekut, Agencja pocztowa Uhnów z „wymienionych” w 1951 r. terenów; w: „Filatelistyka” nr 12/1996, s. 616–617, Wrocław 1996.
Linki zewnętrzne
- Uhnów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 755 .
- p
- d
- e
Miasta obwodu lwowskiego
|
- p
- d
- e
Powiat rawski (1920–1939 i 1941–1944) (► GG)
- Siedziba powiatu – Rawa Ruska
| Przynależność wojewódzka |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →) |
| ||||
| Miasteczka (1920–34) |
| ||||
| Gminy miejskie (1920–39 →) |
| ||||
| Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →/→) | |||||
| Gminy (← 1941–44 →/→) |
|
- ↑ a b pozbawiony praw miejskich podczas wojny
- ↑ a b w 1939 włączona do GG (dystrykt lubelski)
- ↑ a b c d e f po wojnie w Polsce
- ↑ kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie
- ↑ strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939
- ↑ przed wojną gmina jednowsiowa, podczas wojny wielowsiowa, po wojnie podzielona na jednowsiową gminę Oleszyce i wielowsiową gminę Oleszyce Stare
- p
- d
- e
Powiat tomaszowski (1867–1940 i 1944–1975)
- Siedziba powiatu – Tomaszów (Lubelski)
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta | |
| Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975) |
|
| Gromady (1954–72) |
|
Kontrola autorytatywna (miasto na Ukrainie):
