Nabożeństwo czterdziestogodzinne

Monstrancja z Najświętszym Sakramentem wystawiona podczas nabożeństwa czterdziestogodzinnego

Nabożeństwo czterdziestogodzinnenabożeństwo w Kościołach katolickich, związane z końcem karnawału, okresem przedpościa i przygotowaniem do wielkiego postu. Jego inspiracją jest biblijna symbolika liczby 40 – jest to zarówno okres 40 dni postu Jezusa na pustyni, jak też – według tradycji – czas 40 godzin przebywania Jezusa w grobie[1].

Swoimi początkami sięga ono okresu późnego średniowiecza i miało początkowo charakter czterdziestogodzinnego postu połączonego z modlitwą. W obecnie obowiązującej formie pojawiło się w końcu XVI wieku, najprawdopodobniej z inspiracji zakonu jezuitów, choć nie ma w tej kwestii jasnych przekazów źródłowych. Nabożeństwo to miało charakter pokutny i ekspiacyjny. Miało ono być wynagrodzeniem za grzechy popełnione w karnawale[2]. Zaczynało się w niedzielę poprzedzającą rozpoczęcie wielkiego postu, a kończyło się we wtorek wieczorem przed Popielcem.

Istotą nabożeństwa jest całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu. Niegdyś odbywała się ona jednym ciągiem, przez 40 godzin, także w nocy, jedynie z przerwą na Mszę. Obecnie praktykuje się adorację od rana do wieczora przez przynajmniej 3 dni tak, aby Najświętszy Sakrament był adorowany w sumie przez ok. 40 godzin. Obecnie nie jest już przygotowaniem do Wielkiego Postu, nie jest też związane z obowiązkowym postem. Zazwyczaj nabożeństwo to odbywa się w każdej parafii raz w roku, w stałym terminie. W wielu diecezjach daty nabożeństwa są ustalane w ten sposób, aby codziennie przez cały rok w którejś parafii z diecezji trwała adoracja Najświętszego Sakramentu.

40-godzinne nabożeństwo ma ożywić eucharystyczną pobożność wiernych. Adoracja zawsze jest zakorzeniona w liturgii eucharystycznej, dlatego jest ono zaczynane i kończone Mszą Świętą.

Przypisy

  1. Nabożeństwo Czterdziestogodzinne + Sanctus.Pl [online], sanctus.pl [dostęp 2017-11-25] .
  2. NABOŻEŃSTWO CZTERDZIESTOGODZINNE + SANCTUS.pl [online], sanctus.pl [dostęp 2021-02-16] .

Linki zewnętrzne

  • Nabożeństwo czterdziestogodzinne
  • p
  • d
  • e
Cykl paschalny i Zmartwychwstanie Pańskie
Chrześcijaństwo
zachodnie
przedpoście
  • Niedziela Siedemdziesiątnicy, Starozakonna (Septuagesima) (-70)
  • Niedziela Sześćdziesiątnicy, Mięsopustna (Sexagesima) (-63)
  • Niedziela Pięćdziesiątnicy, Zapustna (Quinquagesima) (-56)
  • Niedziela Czterdziesiątnicy (Quadragesima) (-49)
  • nabożeństwo czterdziestogodzinne
wielki post
Wielki Tydzień
Triduum
Paschalne
Wielki Czwartek (-3)
Wielki Piątek (-2)
Wielka Sobota (-1)
Wielka Noc
oktawa wielkanocna
okres wielkanocny
wigilia i oktawa
Zielonych Świątek
okres zwykły
święta wyznaczane
datą Wielkanocy
Chrześcijaństwo
wschodnie
przedpoście
  • Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
  • Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
  • Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
  • Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
  • Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
  • Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
wielki post
  • Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
  • Sobota Teodora (-43)
  • Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
  • Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
  • Niedziela Krestopokłonna (-28)
  • Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
  • Sobota Akatystu (-15)
  • Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
Wielki Tydzień
Wielka Noc
  • rezurekcja
  • Liturgia św. Bazylego Wielkiego
  • Agape Vespers
  • Khristós Anésti! Alithós Anésti!
  • trikirion paschalny
  • troparion paschalny
  • Pentecostarion
  • Posiadacze mirry
Biały Tydzień
okres wielkanocny
  • Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
  • Świętych Niewiast Mirro (+14)
  • Niedziela o Paralityku (+21)
  • Meso-Pentecost (+24)
  • Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
  • Niedziela o Ślepcu (+35)
  • Apodosis (+38)
  • Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
  • Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
  • Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
  • Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
  • II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
  • III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
  • Wszystkich Świętych (+56)
Postacie
folklorystyczne
Zwyczaje
polskie
karnawał
(zapusty, mięsopust)
post
wielkanoc
zielone święta
Zwyczaje
międzynarodowe
  • osterbrunnen
  • palenie Judasza
Atrybuty