Maciej Łubieński (1572–1652)
Ten artykuł dotyczy prymasa. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku. |
Prymas Polski i Litwy | |||
| |||
Kraj działania | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 2 lutego 1572 | ||
Data i miejsce śmierci | 28 sierpnia 1652 | ||
Miejsce pochówku | bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | ||
Arcybiskup gnieźnieński | |||
Okres sprawowania | 1641–1652 | ||
Prepozyt w Miechowie | |||
Okres sprawowania | 1617–1627 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | |||
Prezbiterat | 1602 | ||
Nominacja biskupia | 1620 | ||
Sakra biskupia | 31 października 1621 | ||
|
Data konsekracji | 31 października 1621 | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Konsekrator | Marcin Szyszkowski | ||||||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | Jan Wężyk Tomasz Oborski | ||||||||||||||||||||
|
Maciej Łubieński herbu Pomian (ur. 2 lutego 1572 w Łubnej, zm. 28 sierpnia 1652 w Łowiczu) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup poznański, biskup kujawski, biskup chełmski, kanonik gnieźnieński i krakowski, kustosz sandomierski w 1614 roku[1], proboszcz średzki i łęczycki, prepozyt miechowski[2].
Brat Stanisława.
Życiorys
Nauki pobierał początkowo w Sieradzu, następnie w kolegium jezuitów w Kaliszu[3], a później w Poznaniu i w Krakowie. Po ukończeniu Akademii Krakowskiej pracował w kancelarii królewskiej. Odbył studia prawa kanonicznego we Włoszech i Niemczech.
W 1602 otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1607 sekretarz i rejent kancelarii Zygmunta III Wazy. W 1615 r. otrzymał nominację na prepozyturę klasztoru bożogrobców w Miechowie, zostając tam proboszczem. W 1620 został biskupem chełmskim, 1626 poznańskim, 1631 kujawskim, od 1641 arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.
Podpisał pacta conventa Władysława IV Wazy w 1632 roku[4]. W 1641 roku wyznaczony został senatorem rezydentem[5]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku[6]. W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa poznańskiego[7], podpisał jego pacta conventa[8].
Podczas powstania kozackiego w 1648 r. jako interrex kierował państwem i podpisał elekcję Jana II Kazimierza. 17 stycznia 1649 r. koronował go w katedrze wawelskiej.
Będąc prymasem, dbał o budownictwo sakralne, fundując m.in. kaplicę Matki Boskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Inicjował działania ekumeniczne[9][10][11]. Rozpoczął barokizację katedry gnieźnieńskiej.
Zasłużył się w unormowaniu stosunków kościelnych i podniesieniu gospodarczemu swych diecezji. Majątek swój przeznaczył w testamencie na cele kościelne; dzięki: przystępności, pobożności i hojności cieszył się wielkim poważaniem i autorytetem wśród szlachty i ludu, który uważał go za świętego.
Wydał pracę: Constitutiones Capitulorum generalium Miechoviensium ordinis canonicorum Regularium (1627).
Zmarł w opinii świętości w Łowiczu w 1652 r., a pochowano go w rodzinnej kaplicy w Gnieźnie, obecnie jego ciało znajduje się w podziemiach katedry gnieźnieńskiej.
Galeria
- Pieczęć abpa Macieja Łubieńskiego 1648 r. (miejsce przechowywania Archiwum Państwowe w Poznaniu)
- Abp Maciej Łubieński zaświadcza, że posłowie z miasta Poznania oddali swoje głosy na Jana Kazimierza w czasie wyborów elekcyjnych 1648 r. (miejsce przechowywania Archiwum Państwowe w Poznaniu)
Przypisy
- ↑ Jan Wiśniewski, Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928, s. 193.
- ↑ Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, opracował Jan Korytkowski, t. II, Gniezno 1883, s. 536.
- ↑ Andrzej Drewicz, Przewodnik po regionie. Kolegium jezuickie, www.wkaliszu.pl
- ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 16.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 21.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.
- ↑ Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
- ↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 19.
- ↑ MarekM. Szulakiewicz MarekM., Toruń i Colloquium Charitativum w 1645 roku, [w:] MarekM. Szulakiewicz (red.), W poszukiwaniu nowego człowieka, Toruń 2020, 11 i 23 .
- ↑ EdmundE. Piszcz EdmundE., Colloquium Charitativum w Toruniu A.D. 1645. Geneza i przebieg, Toruń: Wydawn. Konserwatora Diecezjalnego, 1995, 51n., ISBN 83-86471-85-9, OCLC 833016349 [dostęp 2023-02-03] .
- ↑ Jacob Heinrich.J.H. Zernecke Jacob Heinrich.J.H., Thornische Chronica, in welcher die Geschichte dieser Stadt von MCCXXI. bis MDCCXXVI. aus bewehrten Scribenten und glaubwürdigen Documentis zasammen getragen worden., A. Haude, 1727, s. 310-312, OCLC 976918676 [dostęp 2023-02-03] .
Bibliografia
- Urban W., Łubieński Maciej h. Pomian (1572–1652) [w:] Wielkopolski słownik biograficzny 1983, s. 437.
Linki zewnętrzne
- Catholic-Hierarchy
- p
- d
- e
Biskupi diecezjalni |
|
---|---|
Biskupi pomocniczy |
|
- p
- d
- e
Biskupi misyjni |
|
---|---|
Biskupi diecezjalni |
|
Biskupi pomocniczy |
|
- p
- d
- e
Biskupi diecezjalni kujawsko-pomorscy |
|
---|---|
Biskupi diecezjalni kujawsko-kaliscy |
|
Biskupi diecezjalni włocławscy |
|
Biskupi pomocniczy |
|
- p
- d
- e
Biskupi diecezjalni |
|
---|---|
Biskupi pomocniczy |
|
- p
- d
- e
- p
- d
- e