Maciej Łubieński (1572–1652)

Ten artykuł dotyczy prymasa. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Maciej Łubieński
Prymas Polski i Litwy
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1572
Łubna

Data i miejsce śmierci

28 sierpnia 1652
Łowicz

Miejsce pochówku

bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie

Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania

1641–1652

Prepozyt w Miechowie
Okres sprawowania

1617–1627

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1602

Nominacja biskupia

1620

Sakra biskupia

31 października 1621

Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

31 października 1621

Konsekrator

Marcin Szyszkowski

Współkonsekratorzy

Jan Wężyk Tomasz Oborski

Konsekrowani biskupi
Abraham Jan Jacek Śladkowski 1622
Stanisław Łubieński czerwiec 1624
Stanisław Łoza 4 marca 1635
Krzysztof Charbicki 12 sierpnia 1635
Kasper Działyński 19 czerwca 1639
Wacław Paprocki 18 września 1639
Stanisław Pstrokoński 19 marca 1645
Kazimierz Florian Czartoryski 29 stycznia 1651
Maciej Marian Kurski 3 sierpnia 1651
Maciej Łubieński, grafika Jeremiasza Falcka z 1652 roku
Herb Macieja Łubieńskiego na Katedrze Gnieźnieńskiej

Maciej Łubieński herbu Pomian (ur. 2 lutego 1572 w Łubnej, zm. 28 sierpnia 1652 w Łowiczu) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup poznański, biskup kujawski, biskup chełmski, kanonik gnieźnieński i krakowski, kustosz sandomierski w 1614 roku[1], proboszcz średzki i łęczycki, prepozyt miechowski[2].

Brat Stanisława.

Życiorys

Nauki pobierał początkowo w Sieradzu, następnie w kolegium jezuitów w Kaliszu[3], a później w Poznaniu i w Krakowie. Po ukończeniu Akademii Krakowskiej pracował w kancelarii królewskiej. Odbył studia prawa kanonicznego we Włoszech i Niemczech.

W 1602 otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1607 sekretarz i rejent kancelarii Zygmunta III Wazy. W 1615 r. otrzymał nominację na prepozyturę klasztoru bożogrobców w Miechowie, zostając tam proboszczem. W 1620 został biskupem chełmskim, 1626 poznańskim, 1631 kujawskim, od 1641 arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.

Podpisał pacta conventa Władysława IV Wazy w 1632 roku[4]. W 1641 roku wyznaczony został senatorem rezydentem[5]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku[6]. W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa poznańskiego[7], podpisał jego pacta conventa[8].

Podczas powstania kozackiego w 1648 r. jako interrex kierował państwem i podpisał elekcję Jana II Kazimierza. 17 stycznia 1649 r. koronował go w katedrze wawelskiej.

Będąc prymasem, dbał o budownictwo sakralne, fundując m.in. kaplicę Matki Boskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Inicjował działania ekumeniczne[9][10][11]. Rozpoczął barokizację katedry gnieźnieńskiej.

Zasłużył się w unormowaniu stosunków kościelnych i podniesieniu gospodarczemu swych diecezji. Majątek swój przeznaczył w testamencie na cele kościelne; dzięki: przystępności, pobożności i hojności cieszył się wielkim poważaniem i autorytetem wśród szlachty i ludu, który uważał go za świętego.

Wydał pracę: Constitutiones Capitulorum generalium Miechoviensium ordinis canonicorum Regularium (1627).

Zmarł w opinii świętości w Łowiczu w 1652 r., a pochowano go w rodzinnej kaplicy w Gnieźnie, obecnie jego ciało znajduje się w podziemiach katedry gnieźnieńskiej.

Galeria

Przypisy

  1. Jan Wiśniewski, Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928, s. 193.
  2. Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, opracował Jan Korytkowski, t. II, Gniezno 1883, s. 536.
  3. Andrzej Drewicz, Przewodnik po regionie. Kolegium jezuickie, www.wkaliszu.pl
  4. Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 16.
  5. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 21.
  6. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.
  7. Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
  8. Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 19.
  9. MarekM. Szulakiewicz MarekM., Toruń i Colloquium Charitativum w 1645 roku, [w:] MarekM. Szulakiewicz (red.), W poszukiwaniu nowego człowieka, Toruń 2020, 11 i 23 .
  10. EdmundE. Piszcz EdmundE., Colloquium Charitativum w Toruniu A.D. 1645. Geneza i przebieg, Toruń: Wydawn. Konserwatora Diecezjalnego, 1995, 51n., ISBN 83-86471-85-9, OCLC 833016349 [dostęp 2023-02-03] .
  11. Jacob Heinrich.J.H. Zernecke Jacob Heinrich.J.H., Thornische Chronica, in welcher die Geschichte dieser Stadt von MCCXXI. bis MDCCXXVI. aus bewehrten Scribenten und glaubwürdigen Documentis zasammen getragen worden., A. Haude, 1727, s. 310-312, OCLC 976918676 [dostęp 2023-02-03] .

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Catholic-Hierarchy
  • p
  • d
  • e
Biskupi chełmscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Biskupi misyjni
  • Jordan (968–982/984)
  • Unger (982/992–1000)
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Biskupi diecezjalni
kujawsko-pomorscy
Biskupi diecezjalni
kujawsko-kaliscy
Biskupi diecezjalni
włocławscy
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  • p
  • d
  • e
Prymasi Polski
Prymasi
Królestwa Polskiego
Prymasi
Galicji i Lodomerii
  • ISNI: 0000000109773948
  • VIAF: 59479023
  • LCCN: n91082597
  • GND: 102543534
  • LIBRIS: fcrv1vsz470rs30
  • SUDOC: 198175582
  • PLWABN: 9810643111905606
  • NUKAT: n2008156940