Teofil Wolicki

Teofil Wolicki

Prymas Polski
Data i miejsce urodzenia	20 października 1768 Godziętowy
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1829 Poznań
Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański
Okres sprawowania	1828–1829
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1792
Sakra biskupia	15 maja 1829
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Teofil Wolicki (ur. 20 października 1768 w Godziętowach^[1][2] k. Doruchowa, zm. 21 grudnia 1829 w Poznaniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1828–1829.

Życiorys

Jego rodzicami byli ziemianin Ignacy Wolicki i Józefa (Barbara) z domu Wesiołowska. Ukończył seminarium księży misjonarzy w Warszawie, przyjmując święcenia kapłańskie. Następnie studiował prawo i teologię w Akademii Wileńskiej i w Rzymie.

Po powrocie do kraju pracował w kancelarii koronnej i bibliotece Stanisława Augusta Poniatowskiego pod kierownictwem bp. Jana Chrzciciela Albertrandiego. W 1792 został proboszczem w Barcicach. W 1794 Ignacy Raczyński, który właśnie został biskupem poznańskim, mianował go swoim audytorem nadwornym, nadając mu prepozyturę kolegiaty w Środzie Wielkopolskiej. Raczyński wyjednał mu także prowizję papieską z datą 2 sierpnia 1794 na kanonię poznańską przypisaną do Rogoźna, na której został instalowany 1 grudnia 1794. 25 października 1795 objął w zarząd parafię rzymskokatolicką św. Marcina w Dusznikach (Wielkopolska) – jako trzecie beneficjum (wcześniej otrzymał prebendy w Środzie i Rogoźnie). Funkcję proboszcza w Dusznikach pełnił do 1829. 29 lipca 1805 Wolicki obronił doktorat obojga praw na Akademii Krakowskiej. 16 czerwca tego samego roku został archidiakonem poznańskim, a w 1807 prepozytem kapituły gnieźnieńskiej. Pozostając głównym doradcą biskupów Ignacego Raczyńskiego i Tymoteusza Gorzeńskiego, napisał kilka dzieł teologicznych i pasterskich.

W 1812 przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[3]. Gdy powstało Wielkie Księstwo Poznańskie, począwszy od 1816 był radcą w Rejencji Poznańskiej^{[potrzebny przypis]}. Deputowany na Sejm Księstwa Warszawskiego z okręgu powiatu poznańskiego i śremskiego departamentu poznańskiego w latach 1809, 1811, 1812^[4], członek korespondent Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829^[5].

Gdy zmarł abp Gorzeński, kapituły wybrały go w 1825 na wikariusza kapitulnego, co wiązało się z funkcją zarządcy archidiecezji aż do swego wyniesienia na arcybiskupa. Jako zarządca troszczył się o szkoły parafialne, był również inicjatorem budowy nowego mauzoleum pierwszych władców Polski w katedrze poznańskiej. W 1828 został wybrany arcybiskupem. Wybór ten jeszcze w tym samym roku zatwierdził papież.

Zmarł po chorobie w 1829. Pochowano go w krypcie pod kaplicą Szołdrskich w katedrze poznańskiej, zaś upamiętnił go pomnikiem w katedrze jego świecki współpracownik hr. Edward Raczyński.

Odznaczenia

W 1823 został odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy^[6], a w 1819 pruskim Orderem Orła Czerwonego III klasy^[7].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Teofila Wolickiego na stronie archidiecezji gnieźnieńskiej (arch.). [dostęp 2024-02-01].
• Teofil Wolicki [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-01-21]  (ang.).
• Publikacje Teofila Wolickiego w bibliotece Polona. [dostęp 2021-09-17].