Sadi Irmak

Sadi Irmak
17. Türkiye başbakanı
Görev süresi 17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975
Cumhurbaşkanı	Fahri Korutürk
Yerine geldiği	Bülent Ecevit
Yerine gelen	Süleyman Demirel
Danışma Meclisi Başkanı
Görev süresi 27 Ekim 1981 - 4 Aralık 1983
Türkiye Çalışma Bakanı
Görev süresi 7 Haziran 1945[1] - 9 Eylül 1947[1]
Başbakan	Şükrü Saracoğlu Recep Peker
Yerine gelen	Tahsin Bekir Balta
Türkiye Büyük Millet Meclisi 7. ve 8. Dönem Milletvekili
Görev süresi 8 Mart 1943 - 24 Mart 1950
Seçim bölgesi	1943 - Konya 1946 - Konya
Cumhuriyet Senatosu Kontenjan senatörü
Görev süresi 8 Haziran 1974 - 8 Haziran 1980
Kişisel bilgiler
Doğum	Mahmut Sadi 15 Mayıs 1904(1904-05-15) Seydişehir, Konya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	10 Kasım 1990 (86 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Aşiyan Mezarlığı, İstanbul
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi (1943-1950)
Bitirdiği okul	Darülfünun Tıp Fakültesi, İstanbul
Mesleği	Hekim
Hükûmeti	38. Türkiye Hükûmeti

Mahmut Sadi Irmak (15 Mayıs 1904, Konya - 10 Kasım 1990, İstanbul), Türk tıp doktoru ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin 17. Başbakanı. Osmanlı vatandaşı olarak doğmuş son Türkiye Başbakanıdır.

Hayatı

1904 yılında Konya Seydişehir'de doğdu.^[2] Avukat Sabri Bey ve Saliha Hanım'ın oğludur.^[3] İlk öğrenimini, Rüşdiyeyi ve Konya Sultanisi'ni birincilikle bitirip biyoloji öğretmeni oldu. Aynı yıl Darülfünun Tıp Fakültesine girdi. 1923 yılında İstanbul Üniversitesinde öğrenci olduğu yıllarda üniversitenin Devlet Bursu ile Avrupa'ya öğrenci gönderileceğine dair üniversite duvarlarında gördüğü ilana başvuran 150 kişi arasından seçilen 11 kişiden birisi olarak Berlin Üniversitesinde tıp ve biyoloji öğrenimi görüp 1929 yılında pekiyi derece ile tıp doktoru oldu. Hagen ve Düsseldorf hastanelerinde asistan olarak çalıştı, yurda dönünce Ankara Hükûmet Tabipliği ve Gazi Terbiye Enstitüsü biyoloji öğretmenliği görevlerinde bulundu. 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi doçentliğini kazandı. 1940 yılında fizyoloji profesörü oldu.

Almanca, Fransızca ve Arapça bilmekteydi.

Ayşe Seniha H. (1912) ile evli olup XVII. Dönem Konya Milletvekili Sabri Irmak (1936-1991) ve Saliha Yakut'un (1940) babası idi.^[3]

Milletvekilliği dönemi

1943 yılında Konya milletvekili seçilip, aynı yıl Halkevleri Yüksek Danışma Kurulu Başkanlığına, sonra da Diyarbakır Bölge Müfettişliğine getirildi. 7 Haziran 1945 tarihinde Türkiye'nin ilk Çalışma Bakanı oldu. 1947'de Uluslararası Çalışma Konferansı ikinci başkanlığına seçildi. Eylül 1947'de bakanlıktan ayrıldı. CHP'nin 1950'de seçimleri kaybetmesi üzerine bir süre siyasetten uzaklaştı. Aynı yıl yeniden ilim ve meslek hayatına döndü. Münih, daha sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde akademik hayatını sürdürdü.

Başbakanlığı

1974 yılında Kontenjan Senatörü seçildi. Cumhuriyet Halk Partisinin Milli Selamet Partisi ile kurduğu koalisyon hükûmetinin istifasından sonra 17 Kasım 1974 tarihinde partiler üstü hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Oluşturduğu hükûmet için TBMM'de yapılan güven oylamasında, 450 milletvekilinden yalnızca 18'inin lehinde oy kullanması dolayısıyla güvenoyu alamamasına karşın 31 Mart 1975 tarihine kadar başbakanlık yaptı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 15 Ekim 1981 tarihinde oluşturulan Danışma Meclisine Konya üyesi olarak atandı ve 27 Ekim'de bu meclisin başkanlığına seçildi. Irmak bu görevi TBMM Başkanlığına Necmettin Karaduman'ın 4 Aralık 1983'te seçilmesine değin sürdürdü.

Ölümü

10 Kasım 1990 tarihinde 86 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. Naaşı Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.^[4]

Kaynakça