524522 Zoozve

524522 Zoozve (geçici adlandırması: 2002 VE₆₈) Venüs'ün geçici yarı uydusu olan ve yaklaşık yarım kilometre çapındaki bir asteroittir.^[5] 2002 yılında keşfedildiğinde, Güneş Sistemindeki büyük bir cismin yörüngesinde yarı uydu olarak bulunan ilk nesne olmuştur. Güneş etrafında Venüs tarafından izlenen yörüngenin neredeyse aynısını izler. Venüs ile birlikte dönen bir referans çerçevesinden bakıldığında Güneş çevresinde dönüyor olmasına rağmen bir Venüs yılı süresince Venüs'ün çevresinde dönüyormuş gibi görünür.^[6]

Keşfi, yörüngesi ve fiziksel özellikleri

Zoozve 11 Kasım 2002 tarihinde Lowell Gözlemevinde Brian A. Skiff tarafından keşfedilmiştir.^[7][8] Mart 2023 itibarıyla 7622 günlük gözlem yayı kapsamında birçok kez teleskopla gözlemlenmiş ve beş kez de Doppler gözlem hedefi olmuş olması nedenleriyle yörüngesi kesin olarak belirlenmiştir. Venüs'ünkine oldukça benzer olan yarı büyük eksen 0,7336 AU değeri bulunmakla birlikte 0,4101 ölçüsündeki dışmerkezliliği Venüs'e oranla bir miktar daha geniş olup, 9°'lik bir yörünge eğikliğine sahiptir. Zoozve'nin 0,25 değerinde ölçülen albedosu da göz önüne alındığında, spektrumu onun bir X tipi asteroit olduğunu işaret etmektedir.^[9] Cismin çapı bu değerlere göre 236 metre olarak hesaplanmaktadır. Dönme süresi 13,5 saat ve güçlendirilmiş 0,9 mag değerindeki ışık eğrisi kontakt ikili olma ihtimali de dahil ince uzun bir şekli olduğunu göstermektedir.^[9]

Yarı uydu dinamik hali ve yörüngesel evrimi

Ters yönlü veya yarı uyduların var olabileceği ilk olarak 1913 yılında J. Jackson tarafından ortaya atılmış^[10] ancak 90 yıl boyunca hiçbirisi keşfedilememiştir.^[6] Zoozve 2002 yılında keşfi gerçekleştirilen ilk yarı uydudur fakat kabul edilmesi de belirli bir süreyi gerektirmiştir. Cismin keşfinin ardından iki yıl sonra 2004 yılında, Seppo Mikkola, Ramon Brasser, Paul A. Wiegert ve Kimmo Innanen tarafından bir yarı uydu olarak tanımlanmıştır. Venüs ile birlikte dönmekte olan farazi bir referans çerçevesinden bakıldığında, bir Venüs yılı boyunca gezegenin çevresinde dönüyormuş gibi görünmektedir. Ancak, cisim Venüs'ün yörüngesinde değil, esasında diğer olağan asteroitler gibi Güneş çevresinde hareket etmektedir. Bir Venüs eş yörüngelisi olmasının yanında, hem bir Aten asteroidi, hem bir Merkür geçişli hem de bir Dünya geçişli olarak sınıflandırılır. Merkür, Venüs ve Dünya ile yörüngesel rezonans göstermektedir.^[11][12] Yalnızca son yedi bin yıldır Venüs ile eş yörüngesel hareket içindeymiş gibi görünmekte olup, önümüzdeki beş yüz yıllık dönemde yörünge dışına fırlayacağı öngörülmektedir.^[6] Bu süre içinde Venüs'e olan mesafesi 0,2 astronomik birim (30.000.000 km; 19.000.000 mi)'den daha uzak dolayında kalmaya devam edecektir.

Tehlikeli olabilecek cisim

Dünya'ya oransal olarak 0,05 AU mesafeye sıklıkla yaklaşması nedeniyle Küçük Gezegen Merkezi tarafından tehlikeli olabilecek cisimler kategorisine dahil edilmiştir. Dünya ile yaptığı 8:13 rezonans kapsamında periyodik olarak sekiz yılda bir gezegenimize 0,04 AU mesafeye kadar yaklaşmaktadır^[11] ki bu yakın yaklaşmaların birini gerçekleştirdiği 2002 yılında keşfedilmiştir. 7 Kasım 2010 tarihinde, 15 mutlak büyüklük değeri göstererek Dünya'ya 0,035 AU (13,6 Ay mesafesi) mesafeye kadar yaklaşmıştır. Daha sonraki Dünya yakın geçişi ise 0,038 AU (5.700.000 km; 3.500.000 mi) mesafede olmak üzere 4 Kasım 2018 tarihinde gözlenmiştir.^[13]Bilgisayar simülasyonlarına göre önümüzdeki on bin yılda Dünya ile aktif olarak bir çarpışma yaşaması beklenmemekle birlikte potansiyel olarak Dünya'nın Hill küresi içine kadar olan 0,002 AU mesafeye kadar tehlike arz edecek şekilde yaklaşım göstermesi olasıdır.^[11]

Numaralandırma ve isimlendirme

Bu küçük gezegen, Küçük Gezegen Merkezi tarafından 18 Mayıs 2019 tarihinde numaralandırılmıştır. (M.P.C. 114620)^[14]

26 Ocak 2024'te Radiolab adlı podcast yayınında, yardımcı sunucu olan Latif Nasser'in çocuğunun güneş sistemi posterinde ilk kez fark ettiği ve sanatçı Alex Foster'ın asteroidin geçici adı olan "2002VE "yi yanlış okuyarak "ZOOZVE" olarak adlandırdığı asteroidle ilgili bir bölüm yayınlandı.^[15] Bu durum Nasser adına Uluslararası Astronomi Birliği'nin Küçük Cisimler İsimlendirme Çalışma Grubu'na (WGSBN) "Zoozve" isminin önerilmesine yol açtı.^[16] Bu isim WGSBN tarafından 5 Şubat 2024 tarihinde onaylanmış ve ilan edilmiştir.^[17]

Ayrıca bakınız

• (322756) 2001 CK32
• 2012 XE133
• 2013 ND15
• Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

• Understanding the Distribution of Near-Earth Asteroids Bottke, W. F., Jedicke, R., Morbidelli, A., Petit, J.-M., Gladman, B. 2000, Science, Vol. 288, Issue 5474, pp. 2190–2194.
• A Numerical Survey of Transient Co-orbitals of the Terrestrial Planets Christou, A. A. 2000, Icarus, Vol. 144, Issue 1, pp. 1–20.
• Debiased Orbital and Absolute Magnitude Distribution of the Near-Earth Objects Bottke, W. F., Morbidelli, A., Jedicke, R., Petit, J.-M., Levison, H. F., Michel, P., Metcalfe, T. S. 2002, Icarus, Vol. 156, Issue 2, pp. 399–433.
• Transient co-orbital asteroids Brasser, R., Innanen, K. A., Connors, M., Veillet, C., Wiegert, P., Mikkola, S., Chodas, P. W. 2004, Icarus, Vol. 171, Issue 1, pp. 102–109.
• The population of Near Earth Asteroids in coorbital motion with Venus Morais, M. H. M., Morbidelli, A. 2006, Icarus, Vol. 185, Issue 1, pp. 29–38.
• Asteroid 2012 XE133: a transient companion to Venus de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (2013), Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 432, Issue 2, pp. 886–893.

Dış bağlantılar

• List Of Aten Minor Planets, Minor Planet Center
• List of Potentially Hazardous Asteroids (PHAs)
• Image acquired during the last 2002 VE68 close approach, 7 November 2010 (Martin Mobberley's Astronomical Images web site)
• Light curve (Ondřejov NEO Photometric Program)
• 2002 VE68 Goldstone Radar Observations
• Zoozve, Radiolab episode (26 January 2024)
• WGSBN Bulletin Volume 4, #2
• 524522 Zoozve - NeoDyS-2, Near Earth Objects—Dynamic Site
  • Gök günlüğü · Gözlem tahmini · Yörünge bilgisi · MOID · Uygun öğeler · Gözlem bilgisi · Yaklaşmalar · Fiziksel bilgi · Yörünge animasyonu
• 524522 Zoozve - ESA–uzay durumsal farkındalığı
  • Gök günlüğü · Gözlemler · Yörünge · Fiziksel özellikler · Özet
• 524522 Zoozve - JPL Small-Body Database
  • En yakın yaklaşmalar · Keşif · Gök günlüğü · Yörünge grafiği · Yörünge öğeleri · Fiziksel parametreler