1454

Godina 1454 (MCDLIV) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. 1. po julijanskom kalendaru).

Događaji

• 6. 1. - Genadios Sholarios ustoličen za vaseljenskog patrijarha u Stambolu.
• 22. 1. - Sukcesija Petra Talovca: mletački splitski knez dogovorio savez sa podbanom Tomašom Bojničićem i kastelanima gradova - pod mletačku zaštitu dolaze Klis, Sinj, Čačvina, Petrovac, Ključ, Knin i Lab, kao i dvojica maloletnih Talovčevih sinova (sprečen plan Stjepana Vukčića da se oženi njegovom udovicom Jadvigom).
• siječanj - Ugarski sabor u Budimu raspravlja o obrani zemlje.

• 27. 3. - Richard of York, 3rd Duke of York postaje protektor mentalno obolelom engleskom kralju Henryju VI.

• ožujak/travanj^[1] - Despot Đurđe se s porodicom i blagom sklonio u Ugarsku, gde traži pomoć za zemlju.
• 9. 4. - Mir iz Lodija okončava Lombardijske ratove: Francesco Sforza potvrđen kao milanski vojvoda, utvrđene granice prema Mletačkoj Republici - utvrđen princip ravnoteže snaga u severnoj Italiji.
• 10. 4. - Herceg Stjepan Vukčić Kosača posle tri godine sklopio mir sa Dubrovačkom Republikom.
• 18. 4. - Mlečani sklopili mir sa Osmanlijama, koji im otvaraju luke za trgovinu (sličnu pogodnost dobila i Đenova).

• 1. 6. - Napuljski kralj Alfonso V Aragonski obećava zaštitu Stjepanu Vukčiću koji je još uvek turski vazal (hercegov sin Vladislav vodio pregovore od aprila).
• 9. 6. - Celjski vojskovođa Jan Vitovec poražen od krbavskih knezova Tome i Gregorija Kurjakovića u pokušaju da im uzme Ostrovicu (kasnije će ipak uspjeti).
  • Umro Fridrih II Celjski, tako da Ulrih II postaje poslednji muški potomak Celjskih.

• ca. jun-jul - Sultan Mehmed II upada, strašno pustoši i robi Srbiju,
  • Opsada Smedereva: prvo Isa-beg Isaković dok nije razbijen upadom iz Kovina, a zatim sam Mehmed, koji je želeo napasti Beograd - u Smederevu razoren spoljni zid i despotov dvorac.

• 20. 7. - Umro kralj Huan II od Kastilje, nasleđuje ga sin Enrike IV, poslednji slabi kralj Kastilje.

• ca. 7. 8. - Janoš Hunjadi stigao u Beograd, Mehmed se povlači u Sofiju.
• 30. 8. - Sporazumom u Veneciji uspostavljena Italska liga (Lega Italica) - Venecija, Milano, Firenca, Papinska Država i Napuljsko kraljevstvo.

• 24. 9. - Nikola Skobaljić porazio Turke u mestu Banja blizu Novog Brda.

• 2. 10. - Hunjadijeva i despotova vojska razbili Turke kod Kruševca, zarobljen komandant Feriz-beg; Hunjadi nastavlja paleći preko Niša i Pirota i preko Vidina se vraća u Beograd.
• 11. 10. - Alfonso Aragonski obaveštava mađarskog kralja da se pridružuje hrišćanskom savezu protiv Turaka.
• oktobar - U Frankfurtu se mogu kupiti prve Gutenbergove Biblije.

• 16. 11. - Skobaljić poražen od Turaka na reci Trepanji u Dubočici i nabijen na kolac.

• 25. 12. - Henry VI se osvestio, vojvoda od Yorka smenjen.

Tokom/tijekom godine

• Zima 1453/54 - velika glad u Humu zbog nerodne godine, veliki broj ljudi krenuo ka Dubrovniku.
• Prvi spomen oblasti Hercegovina (1. 2. u Isa-begovom pismu), šest godina nakon što je Kosača uzeo titulu hercega. Iste godine se pominje i Mostar kao "Most".
• Sultan Mehmed već traži od bosanskog kralja Tomaša "četiri bosanska grada" među kojim Bistrički grad kod Livna - Tomaš traži pomoć kod Mlečana^[2].
• Manastir Naupara kod Kruševca porušen od Turaka.
• Herceg Stjepan izgradio crkvu Svetog Đorđa u Donjoj Sopotnici kod Goražda.
• Unijata Pavle Dušman postao mitropolit u Prečistoj Krajinskoj, takođe i papski nuncije u Srbiji i Albaniji.
• Počeo Trinaestogodišnji rat - Pruska Konfederacija i Kraljevina Poljska protiv Teutonskih vitezova.
• Said je sultan Granade nakon Muhameda XI.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1454.

• 9. 3. - Amerigo Vespucci, italijanski istraživač, finansijer i kartograf († 1512)
• 21. 5. - Hermolaus Barbarus, italijanski humanista († 1493)
• 14. 7. - Poliziano, italijanski humanista († 1494)
• 25. 11. - Caterina Cornaro, kraljica Kipra († 1510)
• Dobrić Dobričević, tiskar († 1528)
• Domenico Maria Novara da Ferrara, italijanski naučnik († 1504)
• Pinturicchio, italijanski slikar († 1513)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1454.

• 8. 5. - Giovanni I di Monaco, vladar (* 1382)
• lipanj - Fridrik II. Celjski, celjski grof, hrvatski ban (* 1379)
• 20. 7. - Huan II od Kastilje (* 1405)
• 27. 12. - Mihajlo, mitropolit zetski
• Chiara Zorzi, namesnica Atine
• Francesco Barbaro, mletački humanista (* 1390)

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio drugi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Druga knjiga: Od gubitka Dalmacije do Matije Korvina (1409-1457) (archive.org)
• Vladimir Ćorović, Historija Bosne
• Grupa autora, Istorija Crne Gore