Złóbcoki
Złóbcoki – polski ludowy instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych, będący odmianą gęśli. Charakterystyczne dla Podhala, występowały do XIX wieku. Nazwa złóbcoki nawiązuje do żłobienia instrumentu z jednego klocka drewna, inni wywodzą ją od łób, czyli kołyski.
Budowa
Miały wypukły, podłużny i wąski korpus rezonansowy rzeźbiony wraz z szyjką z jednego klocka. W odróżnieniu od skrzypiec (po góralsku – gęśle) nie posiadały guzika przytrzymującego naciąg strun i nie miały wyodrębnionych ścianek[1]. Posiadały 3 (później 4) struny.
Technika gry
Grano na nich smyczkiem o łukowatym kształcie. Strojone były tak jak skrzypce, wydawały dźwięk cichy, ostry i przejmujący, co wynikało z techniki wykonania[2]. Grano przeważnie na dwóch, Tytus Chałubiński, wspominając muzykę Jana Krzeptowskiego zwanego Sabałą, napisał: Mimo największej biegłości grajka, niepodobna tu uniknąć nieraz skrzypienia lub dojmującego pisku. Współcześni muzycy góralscy najczęściej zastępują złóbcoki skrzypcami. Podobnym instrumentem ludowym z rejonu Wielkopolski są mazanki.
Przypisy
- ↑ KatarzynaK. Paluch KatarzynaK., Nowa Muzyka Góralska na tle tradycyjnej muzyki Podhala na przykładzie nagrań płytowych "Góralsko siła" i "Pieśni chwały" zespołu Trebunie Tutki [online], 2010 [zarchiwizowane z adresu 2017-08-30] .
- ↑ EwaE. Dahlig EwaE., Ludowe instrumenty skrzypcowe w Polsce, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2001 .
Linki zewnętrzne
- Zbójnicki (ang.), Maja Trochimczyk – artykuł ze zdjęciem złóbcoków z Muzeum Etnograficznego w Warszawie
- Rzecz o samorodności kultury albo twórca ludowy – pewien rodzaj małpy (pol.), rozdział Złóbcoki, żółwie i chromosomy, Maciej Rychły, „Czas Kultury” 1/99
- Złóbcoki w polskich kolekcjach muzealnych
- Film o złóbcokach z cyklu „Instrumenty z duszą”
Encyklopedie internetowe:
- PWN: 4001845
