Wacław Baehr

Wacław Brunon Baehr herbu Ursus (ur. 6 października 1873 w Makowlanach^[1], zm. 17 września 1939 w Radości koło Warszawy^[2]) – polski biolog.

Życiorys

Był synem Ottona i Zofii z Kleczkowskich^[1]. W 1893 ukończył I Gimnazjum w Petersburgu^[3]. W 1898 otrzymał dyplom ukończenia studiów I stopnia na Oddziale Przyrodniczym Wydziału Fizyko-Matematycznego Uniwersytetu Petersburskiego^[3]. W 1900 ożenił się z Józefą Jastrzębską^[1]. W latach 1899–1917 pracował jako asystent w Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu^[3]. Wówczas m.in. towarzyszył Mikołajowi Knipowiczowi w wyprawie badawczej na Nową Ziemię (1901)^[3]. W międzyczasie studiował i pracował poza Rosją, m.in. w latach 1903–1905 w Tybindze, w latach 1905–1906 w Sorbonie, 1907–1909 w Wurzburgu^[3]. W 1911 otrzymał stopień magistra Uniwersytetu w Petersburgu^[4]. W latach 1912 i 1913 asystował w Louvain u Victora Gregoire^[4].

W 1922, po powrocie do Polski, mianowany został profesorem zwyczajnym^[1] tytularnym UW^[4]. W 1925 został profesorem rzeczywistym^[4]. W 1937 przeszedł w stan spoczynku^[4].

W pracy naukowej skupiał się na badaniach z zakresu cytologii zwierząt. Opublikował m.in. serię prac nt. chromosomów determinujących płeć u mszyc, odkrywając różnice chromosomowe męskich i żeńskich gamet mszyc^[4]. Opisał zachowanie się chromosomów w podziale jąder jaj patyczaka Bacillus rossii.^[4]. Zbadał zjawisko redukcji chromosomów u wieloszczeta Saccocirrus major^[4]. Autor prac z zakresu cytologicznych aspektów dziedziczenia kręgowców i bezkręgowców^[2]. Z uwagi na odkrycie różnic w chromosomach gamet męskich i żeńskich wspólnie z Thomasem H. Morganem zgłoszony został do Nagrody Nobla (fizjologia i medycyna)^[2].

Jego badania nad dziedziczeniem stały się w owym czasie podwalinami wiedzy o cytologii. Wyjaśniały zagadnienia determinacji płci oraz zjawiska w procesie mejotycznego podziału komórki. Profesor otrzymał propozycję objęcia profesury jednej z uczelni angielskich.

Od 1933 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1928 członek czynny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego^[1]. Należał również do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Towarzystwa Biologicznego w Paryżu i Towarzystwa Genetycznego w Stanach Zjednoczonych. Był członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie^[2].

Wybrane publikacje naukowe

• Ueber das von Eimer beschriebene beim Karpfen (1906)
• Ueber die Zahl der Richtungskörper in parthenogenetisch sich entwickelungen Eier von Bacillus rossii (1907)
• Ueber die Bildung des Sexualzellen bei Aphididae (1908)
• Dziedziczność i płeć w świetle cytologji i genetyki (1921)^[5]
• Cytologiczne podstawy zjawisk dziedziczności (1930)

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część II: Nauki biologiczne (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985
• TomaszT. Majewski TomaszT., Wacław Baehr 1873–1939, [w:] Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego 1915–1945. A–Ł, Warszawa 2016, s. 37–39, ISBN 978-83-235-2142-6 .

Linki zewnętrzne

• Wacław Baehr – publikacje w bibliotece Polona