Ulica Józefa Sarego w Krakowie

ulica Józefa Sarego
Stare Miasto
Ilustracja
Widok ulicy z Plant w kierunku wschodnim
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Długość

300 m

Przebieg
0m ul. Świętej Gertrudy
150m ul. Wojciecha Bogusławskiego
300m ul. Józefa Dietla
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa Sarego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa Sarego”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa Sarego”
Ziemia50°03′24,1″N 19°56′35,5″E/50,056688 19,943201
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Józefa Sarego w Krakowie – łączy ulicę Dietla i św. Gertrudy.

Historia

Ulica została wytyczona około 1872 roku na obszarze dawnej Łąki św. Sebastiana w ramach porządkowania terenu podczas likwidacji koryta Starej Wisły. Obecna nazwa obowiązuje od 1929 roku, wcześniej nazywana była ulicą Zieloną[1].

Zabudowa

W zabudowie dominują kamienice czynszowe budowane od 1885 roku aż do lat 30. XX wieku[2], choć pierwotnie planowany był willowy charakter ulicy[1].

Większość kamienic wpisana jest do GEZ. Architektami projektującymi budynki na ul. Sarego byli: Nachman Kopald (3), Maksymilian Nitsch (2, 4, 5 i 6 – willa w ogrodzie), A. Domański (prawdopodobnie 7), Karol Knaus (prawdopodobnie 8), Leopold Tlachna (9, 18), Władysław Kleinberger (19), Beniamin Torbe (21, 25), Samuel Wexner i Henryk Jakubowicz (zespół trzech kamienic 22-24-26), Anastazy Redyk (róg Sarego 28/Dietla 72)[2].

5 obiektów wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[3]:

  • ul. Sarego 10 – wybudowana w 1884 roku według projektu Adolfa Siódmaka
  • ul. Sarego 15 – wybudowana w 1887 roku według projektu Nachmana Kopalda
  • ul. Sarego 20 – rok budowy i projektant nieznany
  • ul. Sarego 23 – wybudowana przed 1910 rokiem, projektant nieznany
  • narożny budynek ul. Józefa Dietla 70 / Józefa Sarego 27 / św. Sebastiana 24 – wybudowany w latach 1891–1892 według projektu Stefana Żołdani. W budynku prowadzi działalność Szkoła Podstawowa nr. 16 im. Jana Śniadeckiego.

W budynku nr. 7 mieściła się kiedyś loża masońska, Kasyno Oficerów WP Wyznania Mojżeszowego, a potem magazyn Cricoteki. 7 maja 2004 roku rozpoczęła w nim działalność kameralna scena Teatru Bagatela, znajduje się tam sala prób oraz sala widowiskowa[4].

Na elewacji kamienicy nr. 17, która została wybudowana w 1938 roku według projektu Zygmunta Grünberga, nad wejściem umieszczono godło w formie pełnoplastycznej rzeźby przedstawiającej zrywającego się do lotu pegaza[5].

Na elewacji kamienicy przy ul. Sarego 12 znajduje się tablica upamiętniająca Yorama Jerzego Grossa oraz Natana Grossa[6].

  • Widok od ul. Dietla na zachód
    Widok od ul. Dietla na zachód
  • ul. Józefa Sarego 3 Kamienica (proj. Nachman Kopald, 1885)
    ul. Józefa Sarego 3
    Kamienica (proj. Nachman Kopald, 1885)
  • ul. Józefa Sarego 4 Kamienica (proj. Maksymilian Nitsch, 1888)
    ul. Józefa Sarego 4
    Kamienica (proj. Maksymilian Nitsch, 1888)
  • ul. Józefa Sarego 9 Kamienica (proj. Leopold Tlachna, 1886)
    ul. Józefa Sarego 9
    Kamienica (proj. Leopold Tlachna, 1886)
  • ul. Józefa Sarego 12 Kamienica (1885)
    ul. Józefa Sarego 12
    Kamienica (1885)
  • ul. Józefa Sarego 16 Kamienica
    ul. Józefa Sarego 16
    Kamienica
  • ul. Józefa Sarego 18 Kamienica (proj. Leopold Tlachna, 1892)
    ul. Józefa Sarego 18
    Kamienica (proj. Leopold Tlachna, 1892)
  • ul. Józefa Sarego 20 Kamienica
    ul. Józefa Sarego 20
    Kamienica
  • ul. Józefa Sarego 22–24–26 Zespół trzech kamienic (proj. Stanisław Wexner i Henryk Jakubowicz, 1930–1936)
    ul. Józefa Sarego 22–24–26
    Zespół trzech kamienic (proj. Stanisław Wexner i Henryk Jakubowicz, 1930–1936)
  • ul. Józefa Sarego 17, godło „Pegaz”
    ul. Józefa Sarego 17, godło „Pegaz”

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Encyklopedia Krakowa. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, 2023, s. 656, ISBN 978-83-66253-48-3.
  2. ↑ a b Lista adresowa gminnej ewidencji zabytków Krakowa. bip.krakow.pl. [dostęp 2024-03-29].
  3. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-03-31] .
  4. ↑ Scena kameralna teatru Bagatela. bagatela.pl. [dostęp 2024-03-26].
  5. ↑ Michał Wiśniewski: Modernistyczne godła kamienic: Pegaz. szlakmodernizmu.pl. [dostęp 2024-03-26].
  6. ↑ Encyklopedia Krakowa. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, 2023, s. 575, ISBN 978-83-66253-48-3.

Bibliografia