Staroźreby

Staroźreby

wieś
Kościół Aniołów Stróżów
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	płocki
Gmina	Staroźreby
Liczba ludności (2011)	2199[2][3]
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-440[4]
Tablice rejestracyjne	WPL
SIMC	0577060[5]
Położenie na mapie gminy Staroźreby Staroźreby
Położenie na mapie Polski Staroźreby
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Staroźreby
Położenie na mapie powiatu płockiego Staroźreby
52°37′56″N 19°59′13″E/52,632222 19,986944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Herby: Pobóg

Jastrzębiec

Staroźreby – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Staroźreby^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Staroźreby.

Rys historyczny

Staroźreby, położone na 24 kilometrze drogi biegnącej z Płocka na północny wschód do Góry – ku trasie Bydgoszcz-Warszawa. Jest to nieomal centralne miejsce regionu okolonego dolinami Skrwy, Wkry i Wisły. Z dość dużej terytorialnie parafii, jaką była jedenastowieczna Zagroba, została utworzona nowa struktura parafialna, mianowicie Staroźreby. Nazwa miejscowości Staroźreby, składa się z dwóch członów – „Stary” oraz „Źrzeb”. Staropolskie wyrażenie „źrzeb”, a nowopolskie „źreby” znaczyło dział ziemi, miarę roli, łan. Była to zatem nazwa kultowa oznaczająca wydzielony kawał ziemi dla pierwszego osadźcy. W okresie piastowskim była to stara wieś książęca, stanowiąca niegdyś prawdopodobnie całość z kluczową barokową wsią Woźnikami. Ślady stałej obecności człowieka w okolicach Staroźreb w granicach tutejszej gminy – jak wskazują wykopaliska – pochodzą z XI-XII w.

Herb Staroźreb

Herbem gminy jest „tarcza w kolorze zielonym, podzielona linią określającą rozmiary łanu, staropolskiej miary gruntu, zwanej też zrębem, który otoczony jest 6 drzewami, przedzielonymi 5 pniakami. W środku pola stoi neogotycka brama w kolorze białym, z krzyżem na szczycie, prowadząca do pałacu w Staroźrebach. Nad bramą korona książęca” .

Zabytki

• Pałac, zbudowany w stylu klasycystycznym około 1800 roku przez architekta warszawskiego Hilarego Szpilowskiego. Fasadę wyróżnia czterokolumnowy portyk podtrzymujący fronton z herbami Pobóg (po lewej) właścicieli – rodziny Bromirskich i Jastrzębiec (po prawej) Porczyńskich. Rezydencja powstała dla Onufrego i Ludwiki Bromirskich. We wnętrzach zachowały się malowidła pędzla Władysława Bończy-Rutkowskiego. Pałac otacza zaniedbany park z licznymi stawami (teren prywatny).
• Kościół parafialny pw. Aniołów Stróżów. Pierwsza świątynia powstała już w XIV wieku. z fundacji Stanisława Grada ze Szreńska. Kolejne kościoły budowane lub odnawiane były w XVI, XVIII i XX wieku. Wewnątrz znajdują się m.in. barokowa chrzcielnica z XVII wieku, monstrancja z XIX wieku. Przy kościele XIX-wieczna dzwonnica.
• Dawny zajazd z pierwszej połowy XIX wieku (ul. Płocka 5)
• Stare młyny. Pierwszy z 1936 roku, oraz dawny młyn parowy (obecnie elektryczny) z 1918 roku.

Jednostki publiczne

• posterunek policji
• jednostka ochotnicza straż pożarna
• szkoła podstawowa
• biblioteka
• GOPS

Sport

Kluby sportowe

• LKS Świt Staroźreby - piłka nożna (4 liga)
• Klub Karate Tsunami Staroźreby

Obiekty sportowe

• hala sportowo-widowiskowa
• boisko Orlik 2012

Osoby związane ze Staroźrebami

• Wojciech Staroźrebski Sobiejuski herbu Dołęga (ur. ok. 1517 roku – zm. 1 stycznia 1580 roku w Przemyślu) – kanonik płocki i włocławski, archidiakon dobrzyński i krakowski, sekretarz królewski, biskup chełmski; następnie przemyski.
• Onufry Bromirski (ur. 1740 roku w Miszewku - zm. 27.05.1834 w Warszawie) - dziedzic dóbr Staroźreby.
• Władysław Bończa-Rutkowski (ur. 18 lipca 1841 w Nowym Dworze Mazowieckim, zm. 21 sierpnia 1905 w Staroźrebach) – polski malarz-pejzażysta.
• Karol Andrzej Stadnicki herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 9 listopada 1885 w Radawcu, zm. 7 maja 1937) polski ziemianin, ksiądz rzymskokatolicki, historyk i działacz społeczny.
• Mariusz Unierzyski (ur. 5 marca 1974 w Płońsku) – polski piłkarz, obecnie trener i zawodnik Świtu Staroźreby.
• Emilia Mikołajewska (ur. 17 stycznia 1974 w Płocku) – polska fizjoterapeutka, doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Inne

• Do 2016 roku w Staroźrebach istniał klub Bluedisco z muzyką techno, house i electro, zaś w drugiej sali z muzyką taneczną,
• W Staroźrebach znajduje się Zgromadzenie Sióstr Pasjonistek.

Zobacz też

• Staroźreby-Hektary

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Starożreby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 267 .
• Staroźreby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 618 .
• Staroźreby | Ciekawe Miejsca - Internetowy Przewodnik Turystyczny. ciekawe-miejsca.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-16)].