Republika Rio-Grandense

Ten artykuł dotyczy historycznego państwa w Ameryce Południowej. Zobacz też: Republika Rio Grande - państwo historyczne w Ameryce Północnej.

República Rio-Grandense

1836–1845


Herb	Flaga

Dewiza: Liberdade, Igualdade, Humanidade
(Wolność, Równość, Człowieczeństwo)

Ustrój polityczny

republika

Stolica

Oficjalne
Piratini
Caçapava do Sul
Alegrete
São Gabriel
Nieoficjalne
Bagé (przez dwa tygodnie)
São Borja

Data powstania

11 września 1836

Data likwidacji

1 marca 1845

Prezydent

José Gomes de Vasconcelos Jardim

Powierzchnia

281 748,5 km²^[a]

Religia dominująca

katolicyzm

brak współrzędnych

Multimedia w Wikimedia Commons

Republika Rio-Grandense (port. República Rio-Grandense) – krótko istniejące państwo w Ameryce Południowej w latach 1836-1845. Nazywane także od stolicy Piratini w której zostało ustanowione Republiką Piratini (port. República Piratini). Istniało na obszarze dzisiejszego stanu Rio Grande do Sul. Powstanie państwa było skutkiem jednej z najdłuższych rewolt w historii Brazylii^[1]. Niepodległość została ogłoszona 11 września 1836 roku przez generała Antônio de Sousa Neto po zwycięskiej bitwie o Arroio Seival (dzisiejsza Candiota) podczas Powstania Farrapos. Urugwaj poprzez umowę wzajemnej współpracy uznał niepodległość.

Głównymi przywódcami Republiki Rio-Grandense zostali lokalni farmerzy, którzy nauczyli się sztuki wojennej podczas wojny brazylijsko-argentyńskiej w latach 1825-1828, jak prezydent nowej republiki Bento Gonçalves da Silva. Konstytucja została ogłoszona w 1843 roku w Alegrete^[2].

Historia

Gospodarka ówczesnej prowincji Rio Grande do Sul koncentrowała się na produkcji suszonego mięsa i skóry. Całość sprzedawano na rynek wewnętrzny Cesarstwa Brazylii, jednak przewartościowany kurs reala oraz niekorzyści taryfowe spowodowały sprzedaż towarów przez farmerów po znacznie niższych cenach niż w innych częściach kraju. Doprowadziło to do wybuchu powstania farmerów oraz bitwy o Arroio Seival 10 września 1836. Rebelianci odnieśli zwycięstwo a ich dowódca, generał Antônio de Sousa Neto następnego dnia ogłosił niepodległość Republiki Rio-Grandense^[3].

Kolejnym przywódcą separatystów został Bento Gonçalves da Silva, aresztowany następnie przez siły cesarskie w prowincji Bahia. 6 listopada 1836 roku ogłoszony został prezydentem, wraz z czterema wiceprezydentami:

1º - Antônio Paulino da Fontoura,

2º - José Mariano de Matos,

3º - Domingos José de Almeida,

4º - Inácio José de Oliveira Guimarães.

Po uwięzieniu Bento Gonclavesa da Silvy należało wybrać nowego prezydenta, którym został José Gomes de Vasconcelos Jardim. Błyskawicznie powołał on skład rządu republiki^[3]:

Domingos José de Almeida - minister spraw wewnętrznych i skarbu
José Pinheiro de Ulhoa Cintra - minister sprawiedliwości i spraw zagranicznych
José Mariano de Matos - minister wojny i marynarki

W czasie powstania mianowano także generałów republiki:

João Manuel de Lima e Silva
Bento Gonçalves da Silva
Antônio de Sousa Neto
Bento Manuel Ribeiro
David Canabarro
João Antônio da Silveira

Pierwszą stolicą nowego państwa było miasto Piratini^[3]. W 1839 roku wojska pod wodzą włoskiego rewolucjonisty Giuseppe Garibaldiego i gaucho David Canabarro proklamowały na terenie stanu Santa Catarina Republikę Juliana ze stolicą w mieście Laguna. Nowa republika stworzyła z Rio-Grandense konfederację, która nie trwała długo z powodu problemów ze zdobyciem miasta Nossa Senhora do Desterro (obecnie Florianópolis), stolicy stanu Santa Catarina. Republika Rio-Grandense została rozwiązana 1 marca 1845 roku na mocy traktatu Poncho Verde, który gwarantował niektóre prawa dla prowincji wynikające z konstytucji republiki. W ciągu dziewięciu lat państwo miało w sumie sześć stolic: Piratini, Caçapava do Sul, Alegrete, São Gabriel, Bagé i São Borja.

Schizma religijna

Parafie gauchów podlegały biskupstwu w Rio de Janeiro, które wprowadzało wiele barier w funkcjonowaniu kościoła w nowo powstałej republice, gdyż nowe państwo odcięło się od sądów cesarskich. 22 czerwca 1838 roku kaznodzieja Chagas podczas spotkania z wikariuszem apostolskim wymówił posłuszeństwo biskupowi w Rio de Janeiro tworząc rozłam w Kościele katolickim w Rio Grande do Sul. Ojciec Chagas niezależnie mianował księży oraz udzielał dyspens. Został z tego powodu ekskomunikowany i wszelkie jego działania zostały uznane przez biskupa Rio de Janeiro za nielegalne. Większość duchownych w republice dołączyła do nowej władzy kościelnej^[4]. Sytuacja taka trwała do końca powstania, kiedy ksiądz Chagas pojednał się z biskupem Rio de Janeiro. Po zakończeniu rewolucji biskup zlecił, aby ksiądz Fidêncio José Ortiz przejrzał wszystkie dokumenty uważane za nielegalne, wydane przez Chagasa^[5].

Uznanie niepodległości

Urugwaj poprzez traktat o wzajemnej współpracy uznał istnienie republiki. Inne kraje takie jak Stany Zjednoczone, Francja czy Anglia, nie przedstawiły jasno określonego stanowiska. Było to związane z rozpadem w 1830 roku państwa Zjednoczone Prowincje Rio de La Plata i powstaniem Wschodniej Republiki Urugwaju. Argentyński dyktator Juan Manuel de Rosas próbował odzyskać Urugwaj, przy czym oferował także wsparcie dla jednego z przywódców rebeliantów Rio-Grandense, Davida Canabarro^[6]. Juan Manuel de Rosas został następnie odsunięty od władzy przez siły brazylijskie.

Lata późniejsze

Traktat Poncho Verde ostatecznie zlikwidował republikę zachowując niektóre mechanizmy samorządowe i gospodarcze oraz przywileje wywalczone przez powstańców. Po proklamowaniu republiki Brazylii w 1889 roku wydzielono stan Rio Grande do Sul z cesarskiej prowincji São Pedro do Rio Grande do Sul. Nowy stan zachował flagę, herb oraz granice Republiki Rio-Grandense.

Zobacz też

Zobacz w portugalskich Wikiźródłach tekst oryginalny Konstytucji Republiki Rio-Grandense z 1843 roku

Uwagi

↑ Powierzchnia republiki w przybliżeniu odpowiadała dzisiejszej powierzchni stanu Rio Grande do Sul.

Przypisy

↑ Rewolucja Farrapos i Republika Rio-Grandense. [dostęp 2012-03-19]. (port.).
↑ Konstytucja Republiki Rio-Grandense. [dostęp 2012-03-19]. (port.).
↑ ^a ^b ^c Spalding, Walter. A revolução farroupilha in: Enciclopédia Rio-grandense, Editora Regional, Canoas, 1956.
↑ História da Igreja no Rio Grande do Sul, Tom 1, EDIPUCRS, 1994, str. 181.
↑ TORRES, Euclides, Ojciec, polityk i farmer, Gazeta de Caçapava. [dostęp 2012-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)]. (port.).
↑ Biogram Davida Canabarro. [dostęp 2012-03-12]. (port.).

Bibliografia

A República Catarinense e Anita Garibaldi. Governo do Estado de Santa Catarina, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
Menéndez, Jorge Otero. Un escollo para la Patria Grande [w:] Uruguay, un destino incierto. Edición electrónica, 2006, wydanie cyfrowe, język hiszpański, [dostęp 2012-03-24].
Piccolo, Helga. "A paz dos caramurus" wydanie cyfrowe Caderno de História, nr. 14, wyd. Memorial do Rio Grande do Sul, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
Sant'ana, Elma. "Garibaldi e as Repúblicas do Sul" wersja cyfrowa (17 MB) Cadernos de História, wyd. Memorial do Rio Grande do Sul, język portugalski, [dostęp 2012-03-24].
Varela, Alfredo. História da Grande Revolução Instituto Histórico e Geográfico do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, 1933, wydanie 6, język portugalski, wersja elektroniczna [dostęp 2012-03-24].