Rejon turczański

Rejon turczański

Турківський район

Rejon
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Siedziba	Turka
Data powstania	1940, 1944
Data likwidacji	1941, 2020
Powierzchnia	1193 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	49 121[1]
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Rejon turczański (ukr. Турківський_район) – dawna jednostka administracyjna Ukrainy, a wcześniej także Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, funkcjonująca w latach 1940–1941 i 1944–2020. Należał do obwodu drohobyckiego do 1959 roku, a po jego zniesieniu do obwodu lwowskiego. W 2020 wszedł w skład nowego rejonu samborskiego. Siedzibą rejonu była Turka.

Terytorium rejonu leżało na obszarze Gór Sanocko-Turczańskich i Bieszczadów Wschodnich z ich najwyższym szczytem Pikujem. Najważniejsze rzeki to Dniestr, San i Stryj. Sąsiadował z rejonami starosamborskim (od północy), drohobyckim (od północnego wschodu) i skolskim (od wschodu). Poza obwodem lwowskim sąsiadował z rejonami wielkoberezneńskim i wołowieckim obwodu zakarpackiego, a także z powiatem bieszczadzkim polskiego województwa podkarpackiego.

Według spisu powszechnego z roku 2001 żyło w rejonie 54 900 ludzi, w tym Rosjan 100 (0,18%) i tyle samo Polaków (0,18%).

Historia

Rejon turczański został utworzony 17 stycznia 1940 na podstawie dekretu Prezydium Rady Najwyższej USRR o podziale na rejony zachodnich obwodów USRR, kiedy to w obwodzie drohobyckim utworzono 30 rejonów, między innymi turczański. Rejon objął następujące obszary, należące przed wojną do powiatu turczańskiego oraz fragmentarnie drohobyckiego (Łastówki) w województwie lwowskim^[2]:

• miasto Turka;
• całą zniesioną gminę Turka;
• całą zniesioną gminę Jasionka Masiowa;
• południową część zniesionej gminy Łomna (gromady Bereżek, Boberka, Chaszczów, Dniestrzyk Dębowy, Łomna i Żukotyn);
• południową część zniesionej gminy Rozłucz (gromady Rozłucz i Wołosianka Mała);
• prawobrzeżną część przedzielonej granicą Tarnawa Niżna^[3]:
  • w całości gromadę Szandrowiec,
  • północno-wschodnią krawędź gromady Dydiowa (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
  • północno-wschodnią krawędź gromady Łokieć (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
  • północno-wschodnią krawędź gromady Dźwiniacz Górny (bez głównej wsi na lewym brzegu Sanu),
  • północno-wschodnią krawędź gromady Tarnawa Niżna (z główną wsią na prawym brzegu Sanu),
  • północno-wschodnią krawędź gromady Tarnawa Wyżna (z połową głównej wsi po obu brzegach Sanu),
  • północno-wschodnią krawędź gromady Sokoliki (z główną wsią na prawym brzegu Sanu);
• fragment zniesionej gminy Kropiwnik Nowy (gromada Łastówki).

Rejon turczański przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Jego tereny weszły w skład Landkreis Drohobycz dystryktu galicyjskiego Generalnego Gubernatorstwa. Przedzielona dotychczas granicą okupacyjną gmina Tarnawa Niżna powróciła do oryginalnych granic^[4].

Rejon został odtworzony 31 lipca 1944, po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną^[5].

W marcu 1945, w wyniku wytyczenia granicy między ZSRR a Polską, granicę przeprowadzo na Sanie, przez co żadna część rejonu turczańskiego nie została włączona do Polski, a przecięcie sześciu gromad wzdłuż górnego Sanu zostało utrwalone na zawsze^[6].

W 1951 roku, na skutek przecięcia nową granicą naturalnych ciągów komunikacyjnych w rejonie przygranicznym, wiejską radę Łopuszanka wyłączono z rejonu strzyłeckiego i włączono do rejonu turczańskiego. Jedyne połączenie drogowe Łopuszanki ze Strzyłkami szło przez Michniowiec, który odpadł od Polski, przez co zostało tylko południowe połączenie z Chaszczowem w rejonie turczańskim)^[7].

21 maja 1959, w wyniku zniesienia obwodu drohobyckiego, rejon turczański włączono do obwodu lwowskiego^[8].

23 września 1959 do powiatu turczańskiego włączono zniesiony rejon boryński^[9].

W związku z reformą administracyjną kraju w 2020 roku rejon turczański zniesiono, a jego obszar włączono do rejonu samborskiego.

Spis miejscowości

Przypisy

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Rejon turczański

• Powiat turczański, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 641 .