Ostróżeczka wschodnia

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

ostróżeczka

Gatunek

ostróżeczka wschodnia

Nazwa systematyczna

Consolida orientalis (J.Gay) Schrödinger
Abh. K. K. Zool.-Bot. Ges. Wien 4(5): 62 1909^[3]

Synonimy

Consolida hispanica (Willk. ex Costa) Greuter & Burdet
Consolida orientalis var. hispanica (Willk.) Losa & Rivas Goday
Delphinium ajacis var. orientale (Gay) Finet & Gagnep.
Delphinium bithynicum Griseb.
Delphinium hispanicum Willk. ex Costa
Delphinium orientale J.Gay
Delphinium ornatum C.D.Bouché

Multimedia w Wikimedia Commons

Ostróżeczka wschodnia (Consolida orientalis (J.Gay) Schrödinger) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae)^[3]. Pochodzi z południowej i wschodniej Europy, Afryki Północnej i Azji. W Polsce bywa uprawiany na kwiat cięty, przejściowo dziczeje.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie dziko w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja), w Azji (Kaukaz, Turcja, Turkmenistan, Iran, Syria, Indie, Pakistan) oraz w południowej i wschodniej Europie (Ukraina, Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Macedonia, Rumunia, Serbia, Hiszpania). Na części swojego terenu występowania w Europie jest gatunkiem rodzimym, w niektórych rejonach Europy rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony. W Europie jest ponadto uprawiany^[4]. W Polsce uprawiany rzadko. Dawniej w okolicach Wrocławia występował jako gatunek zawleczony^[5]. Status we florze Polski: efemerofit^[6].

Morfologia

Pokrój: Rośliny o pędzie prosto wzniesionym, osiągające wraz z kwiatami wysokość od 30 cm do 1 m^[5].
Liście: Ulistnienie naprzemianległe, liście dłoniaste, sieczne, o wąskich łatkach^[7]. Dolne przysadki wcinane^[5].
Kwiaty: Kwiaty grzbieciste, fioletowoniebieskie, zebrane w grona. Posiadają 5 barwnych działek kielicha, górna działka zakończona jest ostrogą o długości 8–12 mm, pozostałe cztery wąskojajowate^[8]. Występują podkwiatki sięgające do nasady kwiatów^[5]. Korona zrośnięta z dwóch lub czterech^[8] płatków w jeden miodnik, z ostrogą schowaną w ostrodze górnej działki^[8]. Słupek górny z długą szyjką. Pręciki liczne^[7], zwykle w liczbie 8–10^[8].
Owoce: Wielonasienny mieszek. Owoc osiąga długość 14–22 mm, jest owłosiony i nagle ściągnięty w dzióbek. Po dojrzeniu pęka^[9]. Nasiona czerwonobrązowe^[5]^[9], pokryte dachówkowato ułożonymi łuskami^[8].

Pokrój
Kwiatostan
Kwiat
Suche owoce

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Liczba chromosomów: 2n = 16^[5]. Poza naturalnym zasięgiem występuje dziko na siedliskach synantropijnych, łąkach i polach^[9].

Uprawa

Roślina łatwa w uprawie. Lubi miejsca słoneczne i żyzną, przepuszczalną glebę. Nadaje się na rabaty lub na kwiat cięty, dość długo zachowujący świeżość. Rozmnaża się przez wysiew nasion od razu na stałe miejsce. Nasiona wysiewa się od wiosny do początku lata. Można też wysiewać jesienią, ale wówczas należy przed zimą miejsce wysiewu lekko okryć. Jesienny siew powoduje, że wiosną rośliny wcześniej kiełkują i rozwijają się. Odmiany o wysokich pędach wymagają podparcia^[10]^[11].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-01-08] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-08].
↑ Taxon: Consolida hispanica (Willk. ex Costa) Schrödinger. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2017-01-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b RogerR. Philips RogerR., MartynM. Rix MartynM., The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals, London: Macmillan, 2002, s. 57, ISBN 0-333-74890-5 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e AlicjaA. Szweykowska AlicjaA., JerzyJ. Szweykowski JerzyJ., Słownik botaniczny, wyd. II, zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 611-612, ISBN 83-214-1305-6 .
↑ ^a ^b ^c Consolida orientalis (J. Gay) Schroedinger. Oriental knight's-spur. [dostęp 2017-01-09]. (ang.).
↑ Martin Haberer: Wielki atlas roślin ogrodowych i pokojowych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Delta. ISBN 978-83-7175-623-8.
↑ Lance Hattat: 1000 roślin ogrodowych od A do Z. 1998. ISBN 978-1-4054-7958-5.