Messier 72 : Charakterystyka gromady, Obserwacje, Zobacz też, Przypisy Wikipedia, wolna encyklopedia

Messier 72

Gromada kulista M72 (HST)

Odkrywca

Pierre Méchain

Data odkrycia

30 sierpnia 1780

Dane obserwacyjne (J2000)

Gwiazdozbiór

Wodnik

Typ

kulista, klasa IX

Rektascensja

20^h 53^m 27,70^s^[1]

Deklinacja

–12° 32′ 14,3″^[1]

Odległość

55,4 tys. ly (17 kpc^[1])

Jasność obserwowana

9,27 ^m^[1]

Rozmiar kątowy

6,6'

Charakterystyka fizyczna

Masa

300-500 tys. M_☉

Wymiary

Ø 106 ly

Jasność absolutna

–7,04 ^m^[1]

Liczba gwiazd

ponad 100 tys.

Alternatywne oznaczenia

NGC 6981, GCl 118, C 2050-127

Gwiazdozbiór Wodnika

Multimedia w Wikimedia Commons

Messier 72 (również M72 lub NGC 6981) – gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Wodnika. Odkrył ją w nocy z 29 na 30 sierpnia 1780 roku Pierre Méchain. Charles Messier po obserwacjach z 4 i 5 października dodał ją do swojego katalogu pod numerem 72.

Charakterystyka gromady

M72 jest jedną z mniejszych i słabszych gromad kulistych w katalogu Messiera. Jest też jedną z najdalszych – znajduje się w odległości ok. 55,4 tys. lat świetlnych od Ziemi oraz 42,1 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki^[1]. Zbliża się do Układu Słonecznego z prędkością 255 km/s. Średnica gromady wynosi około 106 lat świetlnych.

M72 jest słabo skoncentrowana – należy do klasy IX. W katalogu Messiera mniej gęste są tylko M71 (IX-X) i M56 (X).

Do tej pory w M72 odkryto 49 gwiazd zmiennych, głównie typu RR Lyrae. Najjaśniejsza z gwiazd gromady ma jasność obserwowaną ok. 14,2^m. Szacuje się, że łączna liczba gwiazd przekracza 100 tysięcy, a masa gromady wynosi 300-500 tysięcy mas Słońca.

M72 zawiera głównie stare gwiazdy. Chociaż w gromadzie nie zachodzą procesy gwiazdotwórcze odnaleziono w niej kilka młodych błękitnych olbrzymów. Najnowsze badania tłumaczą ten fakt innym mechanizmem powstawania olbrzymów w gromadach – rodzą się one na skutek zderzenia dwu starszych gwiazd.

Typ widmowy M72 określa się na F7^[1].

Obserwacje

W 4-calowym teleskopie M72 wygląda na bardzo małą (ok. 2') i „ziarnistą”. Przez instrument 8-calowy można dostrzec pojedyncze gwiazdy na brzegach.

Aby odnaleźć M72 na niebie należy najpierw znaleźć gwiazdę epsilon Aquarii (4^m, α: 20^h 47^m 40,55^s, δ: -09° 29′ 44,8″), gromada znajduje się w odległości około 3,3° od niej. Drugim sposobem jest odnalezienie M73 (α: 20^h 58^m 55,97^s, δ: -12° 38′ 07,8″) – grupy czterech gwiazd, M72 znajduje się w odległości ok. 1,5°. Trzecim jest odmierzenie około 9° od gwiazdy alfa Capricorni (α: 20^h 18^m, δ: -12° 32′).

W odległości 40' od M72 znajduje się gwiazda HD 198431 (6^m, typ widmowy K1 III, α: 20^h 50^m 41,78^s, δ: -12° 32′ 41,7″). W podobnej odległości od gwiazdy znajduje się bardzo słaba galaktyka karłowata Karzeł Wodnika należąca do Grupy Lokalnej.