Masakra na placu Dam

Masakra na placu Dam

Cywile podczas strzelaniny
Państwo	Holandia
Miejsce	Plac Dam, Amsterdam
Data	7 maja 1945
Godzina	15:00 – 17:00
Liczba zabitych	20–30
Liczba rannych	ponad 100
Sprawca	żołnierze Kriegsmarine
Położenie na mapie Amsterdamu miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Holandii miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Holandii Północnej miejsce zdarzenia
52°22′23,1″N 4°53′33,5″E/52,373083 4,892639
Multimedia w Wikimedia Commons

Masakra na placu Dam – masakra nieuzbrojonej cywilnej ludności holenderskiej dokonana 7 maja 1945 r. przez żołnierzy niemieckich.

Tło

Większość sił niemieckich w Holandii poddała się już 5 maja 1945, jednak zachodnia część kraju ciągle była okupowana dopóki nie przybyły tam oddziały aliantów, mające rozbroić stacjonujące tam oddziały niemieckie^[1]. 6 maja 1945 roku gazety informowały, że spodziewane wkroczenie wojsk alianckich do Amsterdamu nastąpi już następnego dnia^[2]. 7 maja na placu Dam pojawił się oddział zwiadu 49 Dywizji Piechoty^[2], który jednak wycofał się uznając sytuację za zbyt niebezpieczną po spotkaniu z niemiecką kolumną^[2].

Strzelanina

7 maja 1945 r. ludność holenderska zgromadziła się na pl. Dam przed pałacem królewskim w Amsterdamie^[3], świętując koniec II wojny światowej. Wielotysięczne^[1] zgromadzenie z okien kamienicy położonej na styku placu Dam i ulicy Kalverstraat (Groote Club) obserwowali żołnierze niemieckiej marynarki. W tym samym czasie na ulicy Paleisstraat żołnierze holenderskiego ruchu oporu próbowali rozbroić dwójkę żołnierzy Wehrmachtu, jeden z nich stawiał jednak opór i oddał strzał do rozbrajających go Holendrów. Po usłyszeniu strzałów, żołnierze pojawili się w oknach Groote Clubu i rozpoczęli ostrzał świętujących z karabinów maszynowych^[1]. Na placu wywiązała się dwugodzinna strzelanina pomiędzy żołnierzami ruchu oporu a Niemcami^[2], zakończona została przez hauptmanna Feldgendarmerie o nazwisku Bergmann, który, wraz z majorem Carelem Frederikiem Overhoffem wszedł do kamienicy i rozkazał Niemcom przerwać ogień^[4][2]. Podczas strzelaniny na placu obecna była również pewna liczba harcerzy, pielęgniarek i pracowników Czerwonego Krzyża, którzy pomagali w ewakuacji rannych^[1]. Liczbę ofiar szacuje się na 20-30, a rannych na ponad 100^[3]. Najmłodsza ofiara śmiertelna miała 8 lat^[5]. Sprawcy strzelaniny zostali aresztowani 9 maja 1945 r. przez aliantów, nigdy jednak nie przeprowadzono śledztwa i nikogo nie skazano w związku ze strzelaniną^[1].

Tego samego dnia doszło również do strzelaniny przy dworcu Amsterdam Centraal, podczas której zginęło dwóch Holendrów i pewna liczba żołnierzy niemieckich^[6].

Upamiętnienie

Dwa lata po strzelaninie, na budynku z którego prowadzono ostrzał, odsłonięta została tablica upamiętniająca strzelaninę^[2]. W 2016 w ramach upamiętnienia ofiar strzelaniny, na placu Dam odsłonięto 32 pamiątkowe kamienie z nazwiskami zabitych^[7].

W 1947 major Carel Frederik Overhoff został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Wojskowego Wilhelma i brytyjskim Medalem za Odwagę w Sprawie Wolności^[4]. Order Wilhelma odebrano mu w 1952, gdy został skazany na 2,5 roku pozbawienia wolności za defraudację funduszy^[4].

Przypisy