Johannes Tinctoris

Data i miejsce urodzenia

ok. 1435
Braine-l'Alleud k. Nivelles

Pochodzenie

franko-flamandzkie

Data śmierci

przed 12 października 1511

Gatunki

muzyka poważna, muzyka renesansowa

Zawód

kompozytor, teoretyk muzyki, kapelmistrz

Multimedia w Wikimedia Commons

Johannes Tinctoris (ur. ok. 1435 w Braine-l'Alleud koło Nivelles, zm. przed 12 października 1511)^[1]^[2] – franko-flamandzki kompozytor, kapelmistrz i teoretyk muzyki epoki renesansu.

Życiorys

Był kapelmistrzem katedry w Chartres. W latach 1471–1480 działał w Neapolu na dworze króla Ferdynanda I jako nauczyciel jego córki. We Włoszech pozostawał prawdopodobnie do 1485. Prawdopodobnie działał również jako nauczyciel śpiewu przy katedrze w Liège. Od 1488 był kanonikiem w kolegiacie św. Gertrudy w Nivelles, które piastował do śmierci^[1]^[2]

Był czołowym teoretykiem muzyki okresu renesansu. Skodyfikował zasady kontrapunktu^[1]. Opublikował 12 traktatów z zakresu teorii muzyki, zawierające wiele przykładów muzycznych z twórczości m.in. Guillaume’a Dufaya, Gillesa Binchoisa, Johannesa Ockeghema, Jacoba Obrechta^[1].

Prace teoretyczne

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Expositio manus (ok. 1472–1473)
Proportionale musices (ok. 1472–1475)
Terminorum musicae diffinitorium (wyd. Treviso, 1495) – najstarszy drukowany słowniczek muzyczny^[1]
Complexus effectuum musices (ok. 1472–1475)
Liber imperfectionum notarum musicalium (ok. 1472–1475)
Tractatus de regulari valore notarum (ok. 1472–1475)
Tractatus de notis et pausis (ok. 1472–1475)
Tractatus alterationum (ok. 1472–1475) – omawia zasady notacji menzuralnej^[1]
Scriptum … super punctis musicalibus (ok. 1472–1475)
Liber de natura et proprietate tonorum (datowane: 6 listopada 1476)
Liber de arte contrapuncti (datowane: 11 października 1477) – dot. teorii konsonansu i dysonansu oraz gatunków kontrapunktu^[1]
De inventione et usu musice, zagubione (ok. 1481–1483)
Speculum musices, zagubione (napisane przed 1472)
Articuli et ordinatione dell’ordine del Toson d’oro (ok. 1474–1477)

Kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory religijne

Msza L’homme armé, na 4 głosy
Msza sine nomine (i), na 3 głosy (w dolnych rejestrach)
Msza sine nomine (ii), na 3 głosy (w górnych rejestrach)
Msza sine nomine, na 4 głosy
Msza Helas, zaginiona
Alleluia, na 2 głosy
Fecit potentiam, na 2 głosy
Lamentationes Jeremie,na 4 głosy
O virgo miserere mei, na 3 głosy
Pater rerum, zaginione
Gaude Roma vetus, zaginione
Credo

Utwory świeckie

Difficiles alios delectat pangere cantus, na 3 głosy
Comme femme, na 2 głosy
De tous biens playne, na 2 głosy
D’ung aultre amer, na 2 głosy
Helas le bon temps, na 3 głosy
Le souvenir, na 2 głosy
Le souvenir, na 4 głosy
O invida Fortuna, na 3 głosy
Tout a par moy, na 2 głosy
Vostre regart, na 3 głosy

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Chodkowski 1995 ↓, s. 901.
↑ ^a ^b ^c ^d Woodley 2004 ↓.

Bibliografia

Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Ronald Woodley: Tinctoris, Johannes [Le Taintenier, Jehan]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. T. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

Johannes Tinctoris – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Diffinitorium musicae (łac.)
Liber de arte contrapuncti, Liber primus (łac.)
Liber de arte contrapuncti, Liber secundus (łac.)
Liber de arte contrapuncti, Liber tertius (łac.)
De inventione et usu musicae (łac.)
Complexus effectuum musices (łac.)
Proportionale musices (łac.)
Expositio manus (łac.)
Liber de natura et proprietate tonorum (łac.)
Liber imperfectionum notarum musicalium (łac.)
Tractatus de notis et pausis (łac.)
Tractatus de punctis (łac.)
Tractatus alterationum (łac.)
Complexus viginti effectuum nobilis artis musices (łac.)
Tractatus super punctis musicalibus (łac.)
Tractatus de regulari valore notarum (łac.)