Jerzy Jaskiernia

Jerzy Jaskiernia

Jerzy Jaskiernia (1984)
Pełne imię i nazwisko	Jerzy Andrzej Jaskiernia
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1950 Kudowa-Zdrój
Minister sprawiedliwości, prokurator generalny
Okres	od 7 marca 1995 do 7 lutego 1996
Przynależność polityczna	Sojusz Lewicy Demokratycznej
Poprzednik	Włodzimierz Cimoszewicz
Następca	Leszek Kubicki
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jerzy Andrzej Jaskiernia (ur. 21 marca 1950 w Kudowie-Zdroju) – polski polityk, prawnik i nauczyciel akademicki, profesor nauk prawnych, poseł na Sejm PRL IX kadencji, na Sejm RP I, II, III i IV kadencji oraz do Parlamentu Europejskiego V kadencji, w latach 1995–1996 minister sprawiedliwości, dziekan Wydziału Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

Ukończył Szkołę Ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym w Sandomierzu oraz II Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w tym mieście^[1]. W tym okresie pisał teksty do „Motywów” (czasopisma ZHP) oraz do kieleckiego dziennika „Słowo Ludu”^[2]. Został absolwentem prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego^[1]. Odbywał studenckie praktyki robotnicze w zakładach warzywnych w Dwikozach, co opisał w relacji 4 tygodnie w brygadzie za-roz. Za tekst ten otrzymał nagrodę specjalną w konkursie czasopisma „itd” zatytułowanym „Moja praca wakacyjna – 1970”^[2]. Za pracę magisterską Ministerialna koordynacja międzyresortowa otrzymał nagrodę I stopnia w ogólnopolskim konkursie „Młoda myśl dla kraju”^[1]. W latach 1972–1981 był asystentem stażystą, asystentem, starszym asystentem i adiunktem w Zakładzie Prawa Państwowego Instytutu Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i Administracji UJ. Pełnił również funkcję przewodniczącego Sekcji Prawno-Ustrojowej Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa^[1].

W 1977 uzyskał na UJ stopień naukowy doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt. Prawno-ustrojowa pozycja stanów USA i zagadnienie ich roli w realizacji zadań państwa, za którą otrzymał I nagrodę w konkursie miesięcznika „Państwo i Prawo”^[3]. Habilitował się w 1994, również z prawa konstytucyjnego, w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk na podstawie rozprawy pt. Zasada równości w prawie wyborczym USA^[4]. W 2000 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych^[5].

Jako nauczyciel akademicki związany z Instytutem Prawa, Ekonomii i Administracji na Wydziale Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. W 1996 objął tam stanowisko profesora nadzwyczajnego, a od 2002 profesora zwyczajnego^[6]. W latach 2005–2011 kierował Zakładem Współczesnych Systemów Politycznych w Instytucie Nauk Politycznych UJK. W latach 2011–2014 był dyrektorem Instytutu Ekonomii i Administracji UJK oraz kierownikiem Zakładu Administracji i Nauk Prawnych. Po utworzeniu kierunku prawo na UJK w 2014 został dyrektorem Instytutu Prawa, Ekonomii i Administracji, a także kierownikiem Zakładu Prawa Konstytucyjnego, Europejskiego i Międzynarodowego Publicznego^[6]. W 2018 został natomiast dziekanem Wydziału Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach^[7].

Współpracował także z Akademią Finansów w Warszawie, Wyższą Szkołą Bezpieczeństwa i Ochrony w Warszawie, Wyższą Szkołą Humanistyczno-Przyrodniczą w Sandomierzu, Wyższą Szkołą Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie oraz Wyższą Szkołą Menedżerską w Legnicy. W 2011 został profesorem zwyczajnym w Katedrze Prawa i Administracji Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach^[6].

W 2015 wybrany na trzyletnią kadencję w skład Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk^[8][9]. W 2017 został wiceprezesem zarządu Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego^[10].

We współpracy z sejmową Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz zarządem głównym Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich organizator dorocznych międzynarodowych konferencji naukowych na temat współczesnych dylematów ochrony praw człowieka odbywających się w Sejmie RP^[11].

Autor publikacji naukowych – jego dorobek stanowi m.in. 8 publikacji zwartych, 32 redakcje naukowe publikacji zawartych, 5 współautorstw publikacji zwartych, ponad 300 studiów i artykułów naukowych, około 120 opublikowanych recenzji oraz recenzje wydawnicze^[4]. Autor kilkunastu haseł w komentarzu do Konstytucji RP^[12] oraz w Encyklopedii politologii^[13], a także autor trzech rozdziałów w podręczniku prezentującym konstytucyjne organy władzy publicznej^[14].

Działalność polityczna i społeczna

W młodości działał w Związku Harcerstwa Polskiego oraz koncesjonowanych organizacjach młodzieżowych (ZMS i ZSP)^[3]. Był przewodniczącym Zarządu Głównego Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w latach 1981–1984. We wrześniu 1982 na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład komitetu honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki^[15]. Od 1970 do rozwiązania działał w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 80. pełnił funkcję sekretarza generalnego Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, zasiadał w Radzie Krajowej PRON^[16]. W 1983 wybrany w skład Prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W 1985 został posłem na Sejm PRL IX kadencji, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Prac Ustawodawczych Sejmu, uczestnicząc między innymi w pracach nad utworzeniem Trybunału Konstytucyjnego oraz urzędu rzecznika praw obywatelskich^[17]. W grudniu 1985 wszedł w skład zespołu do przygotowania „tez zjazdowych” na X Zjazd PZPR^[18], który odbył się w lipcu 1986. W latach 1986–1988 był członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta w Zamościu^[19]. Od 1987 do 1990 był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w którym pełnił funkcje doradcy ministra oraz radcy w Ambasadzie PRL w Waszyngtonie^[17].

Od 1990 działał w SdRP, a w 1999 przystąpił do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W 1992 znalazł się na tzw. liście Macierewicza jako tajny współpracownik służb specjalnych PRL, a w 2000 wszczęto wobec niego proces lustracyjny. Sprawa dotyczyła jego wyjazdu studenckiego na stypendium naukowe, które odbył w latach 1973–1974 w Stanach Zjednoczonych^[20][1]. Według rzecznika interesu publicznego od 1973 do 1975 był typowany przez wywiad PRL do współpracy, a w latach 1975–1980 zarejestrowany jako tajny współpracownik. W toku procesu lustracyjnego zarzucono politykowi, że w 1973 zgodził się na pomoc „w rozpoznaniu instytutów politologicznych w USA”. Jerzy Jaskiernia zaprzeczył stawianym zarzutom. Ostatecznie Sąd Najwyższy w 2009 oczyścił go z zarzutu „kłamstwa lustracyjnego”, uwzględniając jego kasację i zmieniając niekorzystny dla niego wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie^[21][22].

W latach 1991–2005 był posłem I, II, III i IV kadencji Sejmu RP. Był m.in. członkiem Komisji Ustawodawczej, która przygotowała tekst Małej Konstytucji RP (1992), a od 1994 przewodniczącym Podkomisji organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i samorządu terytorialnego w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego^[23][6]. Od 7 marca 1995 do 7 lutego 1996 zajmował stanowisko ministra sprawiedliwości w rządzie Józefa Oleksego. W 2001 został wybrany z nowo utworzonego okręgu kieleckiego^[24], w trakcie IV kadencji do stycznia 2004 pełnił funkcję przewodniczącego klubu parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Był także przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych (2001–2005)^[25], a wcześniej Komisji Ustawodawczej^[26]. Od 1994 do 2005 zasiadał w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy w Strasburgu^[27]. Był sprawozdawcą Rady Europy w procedurze monitoringowej Chorwacji, a następnie Armenii^[28]. Był obserwatorem (2003–2004) i eurodeputowanym w ramach delegacji krajowej (2004)^[28].

Bez powodzenia ubiegał się w 2005 o mandat senatora^[29], w 2011^[30] i 2023^[31] o mandat posła, w 2009^[32] i 2014^[33] o mandat eurodeputowanego, a w 2018 o mandat radnego sejmiku świętokrzyskiego^[34]. Wybierany na marszałka Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich (SPP), a w 2014 na funkcję wiceprzewodniczącego FP-AP, organizacji zrzeszającej byłych parlamentarzystów z krajów członkowskich Rady Europy^[35][11]. W latach 2001–2005 pełnił funkcję prezesa Instytutu Problemów Strategicznych w Warszawie. W latach 2013–2016 był przewodniczącym Warszawskiego Klubu Przyjaciół Ziemi Kieleckiej^[11].

Życie prywatne

Żonaty, ma dwoje dzieci^[20].

Odznaczenia i wyróżnienia

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Wyróżniony Brązowym Odznaczeniem im. Janka Krasickiego^[2], Złotą Odznaką Zasłużonego Działacza Zrzeszenia Prawników Polskich, Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony dla Samorządu Radców Prawnych” oraz Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Został honorowym obywatelem Sandomierza^[36].

W 1993 i 1995 znalazł się wśród najlepszych posłów według tygodnika „Polityka”^[37].

Odwołania w kulturze

Do postaci Jerzego Jaskierni w swojej twórczości nawiązywali Kazik Staszewski („12 groszy”, „Tata dilera”) oraz Maciej Maleńczuk („Wolność słowa”)^[38].

Przypisy

Bibliografia

• Łukasz Baratyński, Paweł Ramiączek, Kamil Spryszak: Współczesne wyzwania państwa i prawa. Księga jubileuszowa prof. Jerzego Jaskierni z okazji 45-lecia pracy naukowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2017. ISBN 978-83-8019-653-7.
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. II kadencja. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1994. ISBN 978-83-7059-105-2.brak strony w książce
• Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2014-05-31].
• Prof. dr hab. Jerzy Jaskiernia, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-03-23] .