Jerzy Cegielski

Jerzy Cegielski
Ilustracja
podpułkownik artylerii podpułkownik artylerii
Pełne imię i nazwisko

Jerzy Wojciech Faustyn Cegielski

Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1887
Poznań

Data i miejsce śmierci

wiosną 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1910–1911, 1914–1932

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

3 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób symboliczny ppłk Jerzego Cegielskiego na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu

Jerzy Wojciech Faustyn Cegielski (ur. 15 lutego 1887 w Poznaniu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Jerzy Cegielski urodził się w Poznaniu, w rodzinie Stefana (1852–1921) i Albertyny z Nieżychowskich (1857–1894)[1][2][3][4]. Był wnukiem Hipolita Cegielskiego[4].

Uczył się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, w którym 13 lutego 1908 zdał maturę[5]. Następnie uczył się praktycznie rolnictwa w wielu majątkach w Wielkopolsce[6]. 1 października 1910 wstąpił jako jednoroczny ochotnik do niemieckiego 20 pułku artylerii polowej w Poznaniu[7]. 1 października 1911 zakończył służbę w stopniu kaprala rezerwy[7]. W 1912 rozpoczął studia agronomiczne na Uniwersytecie Wrocławskim, które następnie kontynuował w Berlinie i Lipsku[6].

4 sierpnia 1914 został zmobilizowany do armii niemieckiej[8]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 32 pułku artylerii polowej ciężkiej, a następnie 19 pułku artylerii polowej Obrony Krajowej[6]. 15 czerwca 1915 pod Lille został ranny[9]. 27 grudnia 1918 zakończył służbę w armii niemieckiej[8].

5 lutego 1919 wstąpił do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim[10]. Został przydzielony do 1 pułku artylerii polowej wielkopolskiej, późniejszego 15 pułku artylerii polowej na stanowisko dowódcy 7. baterii[6][11]. W czasie wojny z bolszewikami dowodził I dywizjonem[6]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w artylerii, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej[12]. Wyróżnił się 21 sierpnia 1920 w bitwie warszawskiej[13]. 8 września 1920 dowódca 15 pap, podpułkownik Rudolf Niemira we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:

dnia 21 sierpnia 1920 został I dywizjon, maszerując na drodze z Ostrowi Mazowieckiej do Zambrowa, otoczony przez 86 Brygadę piechoty bolszewickiej, która się przebijała ze wschodu i (...) do wyżej wymienionej (...), i to w ten sposób, że udało się nieprzyjacielowi odciąć 3. baterię od 1. i 2. baterii. Wobec wielkiej liczebnej przewagi nieprzyjaciela – I dywizjon maszerował z jednym batalionem 59 pułku piechoty – zaczynała sytuacja być bardzo krytyczna mimo, że 1, i 2. bateria prażyła ciągle tyraliery bolszewickie. Wtenczas mjr Cegielski, zebrawszy wszystkich zbytecznych artylerzystów 1. i 2. baterii, (...) także kulomioty tych baterii, uderzył na czele tej garstki ludzi na nieprzyjaciela. Po ciężkiej walce udało się rozbić piechotę bolszewicką, która się w lesie (...), pozostawiając wielu rannych i zabitych, i przez to (...) uratować odciętą zupełnie 3. baterię[13].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 15 pap w Bydgoszczy[14]. W 1921 został przydzielony do Obozu Szkolnego Artylerii w Toruniu na stanowisko instruktora Szkoły Podoficerów Zawodowych Artylerii[15][16]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 124. lokatą w korpusie oficerów artylerii[17][18][19]. W styczniu 1926 został przydzielony do dywizjonu szkolnego artylerii Okręgu Korpusu Nr VII w Śremie na stanowisko dowódcy[6]. W lipcu 1927 został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy III dywizjonu[20]. 23 stycznia 1928 prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień podpułkownika z dniem 1 stycznia 1928 w korpusie oficerów artylerii i 6. lokatą[21][22]. W lipcu tego roku został zatwierdzony na stanowisku zastępcy dowódcy pułku[23][24]. 21 stycznia 1930 otrzymał przeniesienie do 3 pułku artylerii polowej Legionów w Zamościu na stanowisko dowódcy pułku[25]. W grudniu 1931 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II, z dniem 30 kwietnia 1932 przeniesiony w stan spoczynku[26][27].

Od 1 grudnia 1933 mieszkał w Bielsku przy ul. Blichowej 68 m. 4[28]. Pracował w banku[2]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Bielsko. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[29].

Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do sowieckiej niewoli i przebywał w obozie w Starobielsku[2]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[2]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[30]. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 9-5-A-26)[31].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej awansował go pośmiertnie na stopień pułkownika[32]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[33].

Był żonaty z Aliną z Ponińskich (1900–1964), z którą miał córkę Zofię (1926–2022) i syna Stefana (1928–1983)[9][34][35][36][31].

Ordery i odznaczenia

W „Rocznikach Oficerskich” 1923, 1924 i 1928 figuruje jako odznaczony francuskim Krzyżem Wojennym[15][16][24], lecz sam zainteresowany, wypełniając 14 czerwca 1933 kwestionariusz kawalera Orderu Virtuti Militari, nie wspomniał o tym odznaczeniu[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 56.
  3. ↑ Polak (red.) 1993 ↓, s. 31.
  4. ↑ a b Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 2024-01-28]..
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  6. ↑ a b c d e f Kolekcja ↓, s. 4.
  7. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  8. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 3.
  9. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
  10. ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
  11. ↑ Panufnik 1929 ↓, s. 6.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 4 sierpnia 1920, s. 679.
  13. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 6.
  14. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 298, 576.
  15. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 743, 1525.
  16. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 664, 1385.
  17. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 191.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 816.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 739.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 186.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928, s. 20.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 451.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928, s. 216.
  24. ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 375.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930, s. 8.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 23 grudnia 1931, s. 415.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 21 kwietnia 1932, s. 299.
  28. ↑ Kolekcja ↓, s. 10.
  29. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 342, 993.
  30. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  31. ↑ a b Poznańskie cmentarze : Wyszukiwarka cmentarna : Tadeusz Cegielski. Urząd Miasta Poznania. [dostęp 2024-01-28].
  32. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  33. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
  34. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Helena Alina hr. Ponińska z Wrześni h. Łodzia. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2024-01-28].
  35. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Zofia Maria Cegielska. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2024-01-28].
  36. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Stefan Jerzy Cegielski. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2024-01-28].
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 28 maja 1921, s. 995.
  38. ↑ Panufnik 1929 ↓, s. 29.
  39. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 743.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 57.

Bibliografia

  • Cegielski Jerzy. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.54-4593 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-19].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Ładysław Panufnik: Zarys historji wojennej 15-go pułku artylerii polowej wielkopolskiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
  • ISNI: 0000000117444554
  • VIAF: 13721880
  • LCCN: n84185613
  • PLWABN: 9810540049405606
  • NUKAT: n99043960