Jaskier tarczowaty

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Gatunek

jaskier tarczowaty

Nazwa systematyczna

Ranunculus peltatus Schrank
Baier. Fl. 2: 103 1789^[3]

Synonimy

Batrachium dichotomum Schmalh. ex Trautv.
Batrachium elongatum F.W.Schultz
Batrachium floribundum Dumort.
Batrachium heterophyllum Lange (nom. illeg.)
Batrachium langei F.W.Schultz
Batrachium peltatum (Schrank) V.V.Petrovsky
Batrachium pseudofluitans Nyman
Batrachium triphyllos (Wallr.) Dumort.
Batrachium truncatum Dumort.
Ranunculus capillaceus Thuill.
Ranunculus carinatus Freyn
Ranunculus floribundus Bab.
Ranunculus triphyllos Wallr^[3].

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier tarczowaty (Ranunculus peltatus Schrank) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Afryce Północnej, Europie i Azji Zachodniej^[5]^[6].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Egipcie, Portugalii, Hiszpanii, (wliczając Baleary), Francji (łącznie z Korsyką), Belgii, Holandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Rosji (w Karelii oraz w obwodach leningradzkim i murmańskim), Estonii, na Łotwie, Litwie, w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, w Austrii, Włoszech, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Serbii, Czarnogórze, Macedonii Północnej, Albanii, Grecji (łącznie z Kretą), Bułgarii, Rumunii, Turcji, na Cyprze, w Syrii, Libanie oraz Izraelu^[5].

We Francji występuje w północnej części kraju, w Masywie Centralnym oraz w Górnej Korsyce^[7]. We Włoszech został zaobserwowany w regionach Friuli-Wenecja Julijska, Wenecja Euganejska, Emilia-Romania, Toskania, Marche, Umbria, Lacjum, Apulia, Kalabria oraz na Sycylii i Sardynii^[8]. Na Cyprze na status gatunku autochtonicznego i występuje na większej części wyspy^[9]. W Izraelu rośnie powszechnie w Emek ha-Chula, natomiast jest rzadko spotykany na Wzgórzach Golan, w Górnej Galilei i na Równinie Szaron, a w dolinie Kinaret, Emek Zewulun, na Równinie Filistyńskiej, w Samarii oraz na Wyżynie Judzkiej^[10].

Morfologia

Pokrój: Roślina jednoroczna lub bylina wodna^[6] o pędach osiągających długość 1,5 m^[11].
Liście: Są pływające. W zarysie mają okrągły kształt, złożone są z 3–7 wąskich klapek. Liście, które są zanurzone są sztywne i krótsze niż międzywęźla^[6].
Kwiaty: Mają biały kolor z żółtym zabarwieniem u nasady. Dorastają do 15–20 mm średnicy. Płatki są szerokie. Dno kwiatowe jest owłosione. Miodniki mają gruszkowaty kształt^[6]^[11].
Owoce: Niełupki, które tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę osadzoną na szypułce o długości 5–15 cm. Szypułki te są dłuższe w porównaniu do ogonków liściowych^[6].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do jaskra wodnego Ranunculus aquatilis, którego szypułki są krótsze niż 5 cm^[11].

Biologia i ekologia

Rośnie na płytkich obszarach wodnych, z wodą stojącą lub o słabym nurcie, bogatą w minerały. Kwitnie od maja do lipca^[6]. Występuje na wysokości do 1200 m n.p.m.^[11]

Zmienność

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono dwa podgatunki^[3]:

Ranunculus peltatus subsp. baudotii (Godr.) Meikle ex C.D.K.Cook – bardziej wytrzymały, występuje w słonej wodzie^[11]
Ranunculus peltatus subsp. fucoides (Freyn) Muñoz Garm.

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być ustalony)^[12].

Zobacz też

Lista gatunków z rodzaju jaskier

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ranunculus peltatus Schrank. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ Ranunculus peltatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Ranunculus peltatus Schrank. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ranunculus peltatus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank, 1789. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank. Altervista. [dostęp 2015-07-21]. (wł.).
↑ Ranunculus peltatus subsp. peltatus. Flora of Cyprus – a dynamic checklist. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ranunculus peltatus subsp. peltatus. crdp.ac-besancon.fr. [dostęp 2015-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 czerwca 2014)]. (fr.).
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.