Józef Sękowski

Zobacz też: inne znaczenia.

Józef Julian Sękowski

Baron Brambeus

Data i miejsce urodzenia	31 marca 1800 Antagołany
Data i miejsce śmierci	16 marca 1858 Petersburg
Język	polski, rosyjski
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet Wileński
Dziedzina sztuki	literatura
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Józef Julian Sękowski herbu Prawdzic, pseudonim „Baron Brambeus” (ros. Осип-Юлиан Сенковский; ur. 31 marca 1800^[1]  lub 19 marca 1800^[2] w Antagołanach koło Wilna, zm. 16 marca 1858 w Petersburgu^[1] [3]) – polski orientalista, podróżnik, pisarz, członek Towarzystwa Szubrawców^[3], profesor Uniwersytetu w Petersburgu, carski cenzor.

Życiorys

Uznawał się za odległego potomka Macieja Kazimierza Sarbiewskiego^[1] [2], choć pojawiały się pogłoski o jego nieszlacheckim rodowodzie^[1] . Studiował na Uniwersytecie Wileńskim^[2]. Jednym z jego nauczycieli był Joachim Lelewel^[2]. Wykładowcą Uniwersytetu Wileńskiego był także wuj Sękowskiego, Gotfryd Goddeck^[1] . Sękowski związany był z lożami wolnomularskimi Gorliwy Litwin oraz Gorliwy Litwin Zreformowany^[1] . Ukończył studia w 1819^[1] . W tym samym roku przeniósł się do Turcji, i służył jako dragoman przy rosyjskim poselstwie w Stambule^[2].

W 1820 wyruszył w podróż do Syrii i Egiptu^[4]. Wolnomularze wileńscy sponsorowali jego ekspedycję naukową^[3]. W trakcie tej podróży dotarł w okolice III katarakty^[4]. Zawarł wówczas znajomość z Wacławem Rzewuskim^[1] . Relacje Sękowskiego z tej podróży ukazywały się w „Dzienniku Wileńskim” i „Pamiętniku Warszawskim”^[1] . W 1821 wrócił do Wilna^[1] . Pod koniec tego roku zamieszkał w Petersburgu^[1] .

W 1822 został zatrudniony na Uniwersytecie w Petersburgu jako profesor języków orientalnych^[4]. W 1823 wybrany został członkiem korespondentem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, a trzy lata później Towarzystwa Naukowego Krakowskiego^[1] . W 1826 Uniwersytet Jagielloński nadał mu doktorat honoris causa^[1] [4]. Z tej okazji uczelnia otrzymała od niego hieratyczny papirus z I w. n.e., tzw. Papirus Sękowskiego^[4]. W 1828 został członkiem korespondentem Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu^[1] . W 1847 przeszedł na emeryturę na uczelni^[1] .

W latach 20. powierzono mu misję wizytowania i ekspertyzy szkolnictwa zakonnego na terenach białoruskich^[1] . Wystawiał szkołom zakonnym u władz rosyjskich nieprzychylne opinie, postulując ich reorganizację, a niekiedy likwidację^[1] . W latach 1828-1833 służył jako cenzor wydawnictw^[1] . Odnosił się nieprzychylnie do idei powstania listopadowego^[1] . Po jego upadku pozostawał w służbie rosyjskiej. Był redaktorem rosyjskiego miesięcznika „Bibliotieka dla cztienija”^[1] .

Był pisarzem, satyrykiem i polemistą; publikował pod pseudonimem Baron Brambeus^[4]. Krytykował odkrycia Champolliona^[4]. Jego opowiadanie Podróż uczona na wyspę niedźwiedzią uznano za jeden z wczesnych przykładów literatury fantastycznonaukowej^[4]. Po jego śmierci, w Petersburgu wydano w dziewięciu tomach jego dzieła zebrane (1858-59)^[1] .

Życie prywatne

Ożenił się z Marią Rodziewiczówną w 1819^[1] . W 1828 para rozwiodła się^[1] . W 1829 wziął ślub z córką barona, Adelą Rail^[1] .

Przypisy

Bibliografia

• RyszardR. Wołoszyński RyszardR., Sękowski Józef Julian, [w:] Polski Słownik Biograficzny t. XXXVI, 1995–1996 .
• JoachimJ. Śliwa JoachimJ., Starożytny Egipt oczami Polaków. Słownik biograficzny egiptologów, archeologów i badaczy pokrewnych dziedzin, podróżników i kolekcjonerów oraz literatów i malarzy zafascynowanych przeszłością i teraźniejszością Egiptu, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2019, s. 265-257, ISBN 978-83-7676-301-9 .

Literatura dodatkowa

• Rosyjski Słownik Biograficzny, s. 316 do 325. [dostęp 2009-10-11]. (ros.).
• Fantastyczne podróże. 1840. [dostęp 2016-05-21]. (pol.).
• Sobranie soczinienij. 1859. [dostęp 2016-05-21]. (ros.).
• Wielkie posłuchanie u Lucypera (1862). Śląska Biblioteka Cyfrowa [dostęp 2016-10-25]

Linki zewnętrzne

• Józef Sękowski – dzieła w bibliotece Polona