Józef Konstanty Kusztelan

Józef Konstanty Kusztelan
ilustracja
Data urodzenia

22 stycznia 1843

Data śmierci

4 stycznia 1907

Zawód, zajęcie

działacz gospodarczy i społeczny

Józef Konstanty Kusztelan (ur. 22 stycznia 1843, zm. 4 stycznia 1907) – działacz gospodarczy i społeczny.

Życiorys

Rodzina i wykształcenie

Józef Konstanty Kusztelan urodził się w Strzeszkach k. Środy 22 stycznia 1834 i był synem dzierżawcy Konstantego i Jadwigi z domu Szermer[1][2]. Był żonaty z Teodorą z Michalskich (zm. 1920), z którą miał synów: Lecha, Czecha (uczestnika powstania wielkopolskiego) i Rusa Jaremę oraz córki: Ojcumiłę (zamężna Prabucka, działaczka śląska), Izabellę i Ludomiłę (malarki), Janinę (nauczycielka, przełożona Szkoły im. Marii Brownsford w Poznaniu) i Zofię (ur. 1874, zamężna Żelazowska – malarka, jedna z pierwszych kobiet z zaboru pruskiego studiująca w charakterze hospitantki na Wydziale Filozoficznym UJ w r. akad. 1898/9)[3][4]. W Trzemesznie[5], Poznaniu i Inowrocławiu uczęszczał do gimnazjum. W Berlinie i Rostocku studiował po maturze matematykę, nauki przyrodnicze, filozofię i filologię klasyczną[2].

Aktywność zawodowa i działalność gospodarczo-społeczna

Po uzyskaniu doktoratu, uczył w Ostrowie k. Wielenia i Poznaniu. Przez władze pruskie został usunięty ze szkoły za odmowę wykładania religii w języku niemieckim[2]. W listopadzie 1878 w Towarzystwie Pożyczkowym dla Przemysłowców m. Poznania został członkiem zarządu i poświęcił się krzewieniu ruchu spółdzielczego w zaborze pruskim. Uważał go za szczególnie ważny środek walki z antypolską polityką. W latach 1881–1887 prezes rady nadzorczej tego towarzystwa, a w 1882 wszedł w skład komitetu Związku Spółek Zarobkowych, by w 1885 zostać jego prezesem[2]. Zainicjował utworzenie Banku Związku i w latach 1886–1906 był jego kierownikiem[6][7] oraz wywierał decydujący wpływ na działalność tzw. „banku Kusztelana”. Od 1890 należał również do patronatu Związku Spółek[2]. W 1890 założył Towarzystwo Pomoc - Spółkę Budowlaną, mającą wspierać polski stan posiadania w Poznaniu[8]. Na kongresie w Budapeszcie w 1904 wybrany został jako jeden z najwybitniejszych spółdzielców polskich do wydziału centralnego Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w Londynie. Zajmował się kształceniem fachowym działaczy spółdzielczych i przyczynił do rozwinięcia szerokiej agitacji za składaniem depozytów w polskich spółkach[2]. Redagował „Poradnik dla Spółek” i wydał kilkanaście sprawozdań Związku Spółek i około 10 broszur ekonomicznych. Sekretarz Wydziału Przyrodniczego PTPN, a na jego posiedzeniach wygłosił wiele referatów z zakresu fizyki i matematyki[2]. Wspomagał towarzystwo finansowo[2][9]. Zmarł w Poznaniu 4 stycznia 1907 i został pochowany na cmentarzu Świętomarcińskim[10][2], a podczas ostatniej wojny grób przeniesiono na cmentarz w Poznaniu przy ulicy Samotnej[11].

Przypisy

  1. ↑ Rodzice zawarli związek małżeński w 1840 r., zob. informację na portalu: geneteka.genealodzy.pl [dostęp: 28 VI 2017 r.]
  2. ↑ a b c d e f g h i Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 398.
  3. ↑ Internetowy Polski Słownik Biograficzny.
  4. ↑ Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 399.
  5. ↑ Portal Trzemeszno-pro memoria [dostęp: 28 VI 2017 r.]
  6. ↑ S. Ochociński, W stulecie założenia centrali bankowej wielkopolskiego systemu spółdzielczości kredytowej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", 48, 1986, 1, s. 229.
  7. ↑ E. Magiera, Zarys rozwoju ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich pod zaborem pruskim w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku oraz jego edukacyjny charakter, "Studia Paedagogica Ignatiana", 19, 2016, 3, s. 189.
  8. ↑ D. Łukasiewicz, "Bzik na punkcie mieszkania", czyli mieszkanie i jego otoczenie w Prusach w latach 1871-1918, "Przegląd Zachodniopomorski", 31, 2016, 4, s. 68.
  9. ↑ Kusztelan wybijał się w wydziale, który na przełomie XIX i XX w. przeżywał kryzys, zob. Z. Grot, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (1857-1957), "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki", 2, 1957, nr 4, s. 656.
  10. ↑ Wspomnienie wnuczki Józefa, córki Rusa [dostęp: 28 VI 2017 r.]
  11. ↑ Zdjęcia grobu Józefa i części jego dzieci z portalu billiongraves.com [dostęp: 28 VI 2017 r.]

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 398–399. ISBN 83-01-02722-3.

Linki zewnętrzne

  • Biografia: Dr Józef Kusztelan. Szkic monografji wygłoszony na Akademji w auli W.S.H. w Poznaniu dnia 1 marca 1936 r., Poznań b.d.
  • Zdjęcie portretowe w zbiorach NAC
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000113646554
  • VIAF: 166073383
  • PLWABN: 9810578461205606
  • NUKAT: n2007149364
  • WorldCat: viaf-166073383
  • PWN: 3929424