Henryk Nusbaum

Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1849
Warszawa

Data i miejsce śmierci

19 lutego 1937
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie (kw. 230–I–1)

Zawód, zajęcie

neurolog, fizjolog i filozof medycyny, publicysta

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Rodzice

Hilary Nussbaum i Ewa z domu Tenenbaum

Małżeństwo

Maria z Mayznerów

Dzieci

Czesław Nusbaum, Jan, Bolesław, Jadwiga, Halina, Wanda

Krewni i powinowaci

Józef Nusbaum-Hilarowicz brat, Rozalia Nusbaum-Hilarowicz bratowa, Henryk Hilarowicz i Tadeusz Hilarowicz bratankowie

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Teksty w Wikiźródłach

Henryk Nusbaum (Nussbaum) (ur. 22 kwietnia 1849 w Warszawie, zm. 19 lutego 1937 tamże) – polski neurolog, fizjolog, filozof medycyny i publicysta.

Życiorys

Ukończył III Gimnazjum w Warszawie w 1867, następnie studiował na Wydziale Lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej, potem przekształconej w Cesarski Uniwersytet Warszawski. W 1872 uzyskał stopień lekarza. Dalsze studia odbył na Uniwersytecie w Dorpacie, tam w 1875 otrzymał cum eximia laude tytuł doktora medycyny. Był członkiem Konwentu Polonia^[1].

W następnym roku odbył „podróż naukową” po miastach europejskich, słuchał wtedy wykładów Theodora Meynerta i Moriza Bededikta w Wiedniu, Alfreda Vulpiana i Jana-Martina Charcota w Paryżu oraz Marcelego Nenckiego w Bernie.

Po powrocie podjął pracę w Zakładzie Fizjologii Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanym przez Feliksa Nawrockiego i od 1879 do 1882 był prosektorem.

W 1882 decyzją Senatu tej uczelni został mianowany docentem fizjologii, jednakże mianowanie nie zostało zatwierdzone przez władze carskie.

Członek Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej w 1908^[2].

W 1920 w uznaniu dla dotychczasowego dorobku naukowego Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego przyznał mu tytuł docenta w dziedzinie filozofii i logiki medycyny, a w 1923 profesora honorowego.

2 maja 1922 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[3].

Przez ponad pół wieku praktykował prywatnie jako lekarz chorób układu nerwowego i interny. Jego najbardziej znaną pacjentką i jednocześnie przyjaciółką rodziny była Eliza Orzeszkowa. W 1910 był jednym z założycieli Żydowskiego Domu Starców w Warszawie^[4].

W swoich pracach naukowych zajmował się także filozofią medycyny i należał do szkoły „średniej” w obrębie polskiej szkoły filozofii medycyny^[5].

Redaktor i wydawca miesięcznika społeczno-literackiego „Rozwaga”.

Życie prywatne

Był synem drobnego przemysłowca, pochodzenia żydowskiego^[6], Hilarego Nusbauma i Ewy z domu Tenenbaum. Jego bratem był Józef Nusbaum-Hilarowicz, polski zoolog. Jego bratankami byli Henryk Hilarowicz i Tadeusz Hilarowicz.

Zmarł 19 lutego 1937^[7]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 230–I–1)^[8].

Przynależność do organizacji naukowych

Towarzystwo Higieniczne (członek zarządu)
Towarzystwo Lekarskie Warszawskie (członek)
Towarzystwo Naukowe Warszawskie
Stowarzyszenie Lekarzy Polskich (prezes)

Najważniejsze prace naukowe

O nerwach przyspieszających ruch serca. Przyczynek do anatomii i fizjologii nerwów serca i do działalności fizjologicznej kurary (1875)
O metodzie rozpoznawania chorób (1877)
O unerwieniu wyżymacza pęcherza moczowego
O fizjologicznym działaniu niektórych trucizn na śliniankę żuchwową
Odczyty i szkice, t. I (1908)^[9], t. II (1909)^[10]
Pisma z dziedziny nauk lekarskich (1913)^[11]
Filozofja medycyny (1926)^[12]
Zarys etyki lekarskiej (1932)

Przypisy

↑ Antoni Minkiewicz, „Konwent Polonia”, 1828-1978, w: Zeszyty Historyczne, zeszyt 46, Paryż 1978, s. 222.
↑ Józef Stemler, Dzieło samopomocy narodowej. Polska Macierz Szkolna 1905-1935, Warszawa 1935, s. 86.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 27.
↑ Jerzy Diatłowicki: Przedwojenny Żydowski Dom Starców w Warszawie. [dostęp 2018-04-22].
↑ J. Zamojski, Henryk Nusbaum (Nussbaum), [w: Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010, s. 11.]
↑ Mateusz Mieses, Z rodu żydowskiego, Zasłużone rodziny polskie krwi niegdyś żydowskiej, Warszawa 1991, s. 190.
↑ Zgon prof. dr. Henryka Nusbauma. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 41 z 21 lutego 1937.
↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
↑ HenrykH. Nusbaum HenrykH., Wpływ czynności duchowych na ustrój cielesny [online], Odczyty i szkice ; 1, polona.pl [dostęp 2019-11-14] .
↑ HenrykH. Nusbaum HenrykH., W sprawach wychowawczych [online], Odczyty i szkice ; 2, polona.pl [dostęp 2019-11-14] .
↑ HenrykH. Nusbaum HenrykH., Pisma z dziedziny nauk lekarskich : (fizyologija, patologija i terapia ogólna, propedeutyka) [online], polona.pl [dostęp 2019-11-14] .
↑ HenrykH. Nusbaum HenrykH., Filozofja medycyny [online], polona.pl [dostęp 2019-11-14] .

Bibliografia

J. Zamojski, System filozofii medycyny Henryka Nusbauma, Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2006.
Jan Zamojski, Henryk Nusbaum (Nussbaum), [w:] Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, s. 341–346.
Andrzej Kosnarewicz: Nusbaum Henryk. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 152.