Hanna Czajkowska
| Data i miejsce urodzenia | 22 lipca 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1 lutego 1991 |
| Narodowość | polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | ilustracja, grafika warsztatowa i użytkowa |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
Hanna Czajkowska-Kroczewska (ur. 22 lipca 1917 w Warszawie, zm. 1 lutego 1991 tamże[1]) – graficzka, ilustratorka, malarka[2], przedstawicielka Polskiej Szkoły Ilustracji.
Życiorys
Edukacja
Naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie rozpoczęła w 1939 r., a ukończyła już po wojnie, dyplom otrzymała w 1955[3]. Malarstwo studiowała pod kierunkiem m.in. Tadeusza Pruszkowskiego, a grafikę pod kierunkiem Jana Marcina Szancera[2].
Praca zawodowa
Szybko rozpoczęła współpracę z wydawnictwami specjalizującymi się w literaturze dziecięcej (przez lata była związana z Naszą Księgarnią), a książkami dla najmłodszych zajmowała się następnie całe zawodowe życie. Zilustrowała ich ponad sto[4]. Choć nigdy nie była w Szwecji, zasłynęła z graficznych projektów do literatury dziecięcej tego kraju. Do najbardziej znanych należą: Dzieci z Bullerbyn, Nils Paluszek i Karlsson z Dachu Astrid Lindgren. Rozpoznawalnym jej dziełem jest też wydawana 17 razy Pierwsza czytanka Ireny Słońskiej, do której Czajkowska ilustracje przygotowała wspólnie z Witoldem Popławskim[5].
Wśród autorów, których książki ilustrowała, są m.in.: Hanna Ożogowska, Helena Bechlerowa, Czesław Janczarski, Joanna Papuzińska, Adam Bahdaj, Mira Jaworczakowa czy Aleksander Puszkin[2]. Współpracowała z redakcją miesięcznika dla dzieci „Miś”, dla którego przygotowała ok. 500 prac.
W twórczości stosowała czyste, wyraziste barwy, dążyła do uogólnienia, posługiwała się też ilustracją kreskową. Ignacy Witz, ilustrator i redaktor opracowania Grafika w książkach Naszej Księgarni, uznał Czajkowską za najczynniejszą graficzkę polską, a właściwą jej formę poetycka ocenił jako doskonale odpowiadającą psychice najmłodszych[6].
Hanna Czajkowska malowała także obrazy olejne, często pejzaże i kwiaty, ale jedynie dla najbliższych[2].
Prace artystki były wiele razy wystawiane w kraju i za granicą[2].
Życie prywatne
Urodziła się w Warszawie, ale dzieciństwo i pierwsze lata młodości spędziła w Kaliszu. Jej ojciec, lekarz rentgenolog, został zamordowany w Katyniu. W czasie wojny straciła też obu braci – Sławka i Zbyszka (jeden zginął w powstaniu warszawskim, drugi był lotnikiem, po wojnie pozostał za granicą, zginął tuż po jej zakończeniu, prawdopodobnie w katastrofie podczas przelotu nad Atlantykiem). Jej małżeństwo zawarte w późnym wieku trwało krótko[3].
Mieszkała i pracowała w kawalerce na warszawskim Żoliborzu, dopiero pod koniec życia przeprowadziła się do mieszkania w tej samej dzielnicy przy ul. Jana Kochanowskiego[3].
Wybrana twórczość
- Dzieci z Bullerbyn (1957), Nils Paluszek, Karlsson z Dachu – Astrid Lindgren
- Pierwsza czytanka – Irena Słońska
- Zajączek z rozbitego lusterka – Helena Bechlerowa
- Oto jest Kasia (1959) – Mira Jaworczakowa
- Bajka o rybaku i złotej rybce – Aleksander Puszkin
Przypisy
- ↑ Słownik pracowników książki polskiej. Suplement IV, wyd. SBP, Warszawa 2016, s. 43 (biogram autorstwa Agaty Walczak-Niewiadomskiej)
- ↑ a b c d e Hanna Czajkowska – Wydawnictwo Nasza Księgarnia [online], nk.com.pl [dostęp 2020-10-18] .
- ↑ a b c BarbaraB. Gawryluk BarbaraB., Ilustratorki, ilustratorzy. Motylki z okładki i smoki bez wąsów » Niezła sztuka [online], Niezła sztuka, 29 października 2019 [dostęp 2020-10-18] (pol.).
- ↑ Ilustratorka Hanna Czajkowska [online], wyborcza.pl, 25 października 2004 [dostęp 2020-10-18] .
- ↑ Hanna Czajkowska [online], artinfo.pl [dostęp 2020-10-18] .
- ↑ IgnacyI. Witz IgnacyI., Grafika w książkach Naszej Księgarni, wyd. I, t. I, Nasza Księgarnia, 1964, s. 8 , Autor opracowania graficznego i obwoluty: Zbigniew Rychlicki.
Linki zewnętrzne
Ilustracje H. Czajkowskiej na stronie BP Miasta Gniezna https://biblioteka.gniezno.pl/mistrzowskie-kreski-rzecz-o-ilustracji-hanna-czajkowska/#&gid=1&pid=2
Ilustracje H. Czajkowskiej w zbiorach Pinterest https://pl.pinterest.com/jomepour/hanna-czajkowska/
