Giovanni Pacini

Data i miejsce urodzenia

17 lutego 1796
Katania

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1867
Pescia

Gatunki

muzyka poważna, muzyka klasycystyczna, muzyka romantyczna

Zawód

kompozytor, pedagog

Multimedia w Wikimedia Commons

Giovanni Pacini (ur. 17 lutego 1796 w Katanii, zm. 6 grudnia 1867 w Pescii)^[1]^[2] – włoski kompozytor i pedagog; jeden z najpopularniejszych twórców opery włoskiej I poł. XIX wieku^[1]^[2].

Życiorys

Studia muzyczne rozpoczął u swojego ojca (znanego tenora)^[1]^[2]. Mając 12 lat wyjechał do Bolonii, gdzie uczył się śpiewu u Luigiego Marchesiego i kompozycji u Stanislao Matteiego. W latach 1809–1812 studiował w Wenecji kontrapunkt pod kierunkiem Bonaventury Furlanetta^[1]^[2]^[3].

W 1821 został kapelmistrzem na dworze księżniczki Marii Luizy Burbon-Parmeńskiej w Lukce. W latach 1822–1823 zastąpił Gioacchina Rossiniego na stanowisku dyrektora teatrów muzycznych w Neapolu^[1]^[2]. Kontrakt ten wymagał od Paciniego skomponowania dwóch oper rocznie^[2].

W 1837 wrócił jako kapelmistrz na dwór arcyksiążęcy w Lukce, ale po na trzech latach zrezygnował i skupił się na twórczości operowej^[1]. Swoje opery wystawiał w największych włoskich teatrach operowych m.in. w Neapolu, Florencji, Padwie, Pizie, Palermo, Rzymie, a także w Mediolanie i Wiedniu^[1]^[2].

Prowadził też działalność pedagogiczną w Viareggio, Florencji, Pescii i Parmie, gdzie w 1842 został mianowany dyrektorem nowej szkoły muzycznej, jednoczącej wszystkie szkoły muzyczne w księstwie i której był patronem przez blisko 60 lat (od śmierci w 1867 do 1924)^[1]^[2]^[3].

Twórczość

W muzyce operowej formą i melodyką nawiązywał początkowo do twórczości Rossiniego. Jednak po 1840 zmienił styl na bardziej dramatyczny^[1]. Zrezygnował wówczas ze względnie diatonicznego języka harmonicznego, eksperymentując z nagłymi modulacjami dla zwiększenia ekspresji lirycznych partii melodycznych^[2]. Wzbogacił również instrumentację i rozbudował ansamble kosztem części solowych. Tym samym stał się prekursorem stylu rozwiniętego później przez Giuseppe Verdiego^[1].

Pacini stworzył około 90 oper^[a]^[1]. Był jednym z najpopularniejszych włoskich kompozytorów operowych I poł. XIX wieku, choć – w opinii współczesnych muzykologów – oryginalnością i talentem nie dorównywał Rossiniemu, Donizettiemu czy Belliniemu^[1]^[2]. Jego najwybitniejszym dziełem jest opera Saffo, wystawiona po raz pierwszy w Neapolu w 1840^[1]^[2]^[3].

Poza twórczością operową skomponował też symfonię Dante (1863), utwory kameralne (6 kwartetów, oktet, 3 tria), 19 kantat okolicznościowych do tekstów świeckich oraz utwory religijne (9 oratoriów, msze, psalmy nieszporne, hymny, motety)^[1]^[2]. Opublikował też kilka prac z zakresu historii i historii muzyki^[1].

Wybrane opery

1813: Annetta e Lucindo, farsa comica
1817: Adelaide e Comingio, melodramma semiserio
1818: Il barone di Dolsheim, melodramma
1819: La sposa fedele, melodramma semiserio
1819: Il falegname di Livonia, melodramma
1820: La sacerdotessa d’Irminsul, melodramma eroico
1820: La schiava in Bagdad, melodramma
1820: La gioventù di Enrico V, melodramma giocoso
1821: Cesare in Egitto, melodramma eroico
1823: La vestale, melodramma serio
1823: Il Temistocle, dramma per musica
1824: Alessandro nell’Indie, dramma per musica
1825: Amazilia, dramma per musica
1825: L’ultimo giorno di Pompei, dramma per musica
1827: Gli Arabi nelle Gallie ossia Il trionfo della fede, melodramma serio
1828: I crociati a Tolemaide, melodramma serio
1829: Il contestabile di Chester, melodramma romantico
1831: Il corsaro, melodramma romantico
1832: Don Giovanni Tenorio, o Il convitato di pietra
1832: Ivanhoe, melodramma
1835: Carlo di Borgogna, melodramma romantico
1840: Saffo, tragedia lirica
1842: La fidanzata corsa, melodramma tragico
1843: Maria, regina d’Inghilterra, tragedia lirica
1843: Medea, melodramma tragico
1845: Lorenzino de’ Medici, tragedia lirica
1845: Bondelmonte, tragedia lirica
1845: Stella di Napoli, dramma lirico
1846: La regina di Cipro, dramma lirico
1848: Allan Cameron
1857: Niccolò de’ Lapi, melodramma tragico
1858: Il saltimbanco, dramma lirico

Uwagi

↑ Zdaniem Chodkowskiego Pacini skomponował 73 opery^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Morawska 2002 ↓, s. 547.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Michael Rose, Scott L. Balthazar, Thomas Kaufman: Pacini, Giovanni. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2018-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-21)]. via Oxford University Press. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Chodkowski 1995 ↓, s. 664.

Bibliografia

Katarzyna Morawska: Pacini Giovanni. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 7: NOPa część biograficzna. Kraków: PWM, 2002. ISBN 83-224-0808-0. (pol.).

Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Wyd. II. Warszawa: PWN, 1970, s. 768-769. OCLC 723454666. (pol.).

Linki zewnętrzne

Biogram G. Paciniego w MuzCentrum.ru. muzcentrum.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-19)]. (ros.).
Biogram G. Paciniego w Belcanto.ru (ros.)
Giovanni Pacini w bazie AllMusic (ang.)
Giovanni Pacini – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Giovanni Pacini w bazie Discogs.com (ang.)
Dyskografia Giovanni Pacini w bazie MusicBrainz (ang.)
Giovanni Pacini – nuty w bibliotece Polona