Flet kręgosłupa

Flet kręgosłupa (ros. Флейта-позвоночник, Flejta-pozwonocznik) — poemat Władimira Majakowskiego, napisany jesienią 1915 roku[1].

Historia wydania

Majakowski napisał poemat jesienią 1915 roku, niedługo po ukończeniu poprzedniego swojego dzieła, Obłoku w spodniach[2]. Poemat składa się z prologu i trzech następujących po nim części.

Autor poświęcił utwór Lili Brik. Początkowo miał on nazywać się Wiersze dla niej. W pierwszej części, wydrukowanej w almanachu Взял, niektóre ustępy były usunięte przez carską cenzurę. Cały poemat opublikowało to samo wydawnictwo w lutym 1916 roku, i było w nim jeszcze więcej skreśleń cenzorskich[3].

Usunięte fragmenty przywrócono dopiero w dwutomowym zbiorze Wszystko napisane przez Władimira Majakowskiego (ros. Все сочиненное Владимиром Маяковским), wydanym w 1919 roku, po rewolucji październikowej[3].

Ostateczna redakcja poematu została przygotowana przez samego autora wraz z Lilą Brik w postaci rękopisu, datowanego na 21 listopada 1919 roku. Zeszyt ten został przepisany przez Lilę Brik, a zilustrowany pięcioma rysunkami Majakowskiego, który przygotował także stronę tytułową[3].

Polskie tłumaczenia

Tytuł poematu w polskiej literaturze tematu funkcjonuje w dwóch wariantach. Najczęściej tłumaczony jest jako Flet kręgosłupa; w tej formie przytacza go m.in. Wiktor Woroszylski[4] a także wszyscy autorzy wymienionych niżej przekładów. Niektórzy krytycy, w tym Sergiusz Kułakowski[5] i Witold Parniewski[6] podawali tytuł utworu dosłownie: Flet-kręgosłup.

Pierwszą próbę spolszczenia Fletu kręgosłupa podjął Bruno Jasieński. Przekład prologu i pierwszej części poematu wydano w pierwszym polskim zbiorze wierszy Majakowskiego pt. Wybór poezyj pod red. Anatola Sterna[7]. Sam Stern przełożył oddzielnie część drugą poematu, przekład ten opublikowano w trzytomowym wyborze dzieł Majakowskiego. Znalazł się tam także przekład części trzeciej, autorstwa Eugenii Siemaszkiewicz[8].

W 2022 roku opublikowano pierwszy pełny przekład poematu autorstwa Filipa Świerczyńskiego w niezależnym wydaniu książkowym. Jest to publikacja dwujęzyczna, opatrzona przez tłumacza wstępem krytycznym[9].

Przypisy

  1. ↑ Владимир Маяковский — проза, статьи, стенограммы — Флейта-позвоночник, [w:] ВладимирВ. Маяковский ВладимирВ., ВСЁ - ВСЕМ. Примечания к поэмам, vlmayakovsky.narod.ru, [b.r.] [dostęp 2022-04-08]  (ros.).
  2. ↑ Примечания, [w:] ВладимирВ. Маяковский ВладимирВ., Полное собрание сочинений в 13 томах, t. 1, Государственное издательство художественной литературы, 1955  (ros.).
  3. ↑ a b c Ф.Х. Исрапова (Махачкала), Контекст словесно-изобразительного комплекса заглавия поэмы В. Маяковского "Флейта-позвоночник", [w:] Исследования о русском авангарде [online] [dostęp 2022-04-09]  (ros.).
  4. ↑ WiktorW. Woroszylski WiktorW., Życie Majakowskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965, s. 207  (pol.).
  5. ↑ SergiuszS. Kułakowski SergiuszS., Pięćdziesiąt lat literatury rosyjskiej 1884–1934, Warszawa: Hoesick, 1939, s. 212 .
  6. ↑ WitoldW. Parniewski WitoldW., Majakowski — fascynacja i opór. Z dziejów recepcji w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981, s. 57 .
  7. ↑ WłodzimierzW. Majakowski WłodzimierzW., Wybór poezyj, AnatolA. Stern (red.), Warszawa: Spółdzielnia Księgarska „Książka”, 1927 .
  8. ↑ WłodzimierzW. Majakowski WłodzimierzW., Poematy, MieczysławM. Jastrun i inni red., Warszawa: Czytelnik, 1959 .
  9. ↑ WładimirW. Majakowski WładimirW., Flet kręgosłupa, FilipF. Świerczyński (red.), seria „Ad Fontes” / Tom I, Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, 2022, ISBN 978-83-66597-08-2  (pol. • ros.).