Ekstraklasa polska w piłce siatkowej mężczyzn
Państwo | Polska |
---|---|
Dyscyplina | |
Organizator rozgrywek | |
Data założenia | listopad 1953 |
Założyciel | |
Poprzednia nazwa | I liga (do sezonu 1989/1990) |
Data rozwiązania | 30 czerwca 2000, |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn | od 8 do 12 |
Zwycięzca | |
Niższy poziom ligowy | II liga (do sezonu 1989/1990) |
Puchary | PEMK, PEZP, |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca | AZS-AWF Warszawa (1954) |
Ostatni zwycięzca | Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle (1999/2000) |
Najwięcej zwycięstw | AZS-AWF Warszawa (19) |
I liga polska seria A w piłce siatkowej mężczyzn (potocznie nazywana Ekstraklasą) – od sezonu 1954 do sezonu 1999/2000 najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek siatkarskich w Polsce, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziomem ligowym). Zmagania w jej ramach toczyły się cyklicznie (co sezon), systemem kołowym i przeznaczone były dla najlepszych polskich klubów piłki siatkowej. Ich tryumfator zdobywał tytuł Mistrza Polski, zaś najsłabsze drużyny relegowane były do klasy rozgrywkowej drugiego szczebla ligowego: do sezonu 1989/1990 II ligi, a od sezonu 1990/1991 I ligi serii B. Czołowe zespoły klasyfikacji końcowej każdego sezonu uzyskiwały prawo występów w europejskich pucharach w sezonie następnym. Organizatorem i organem prowadzącym rozgrywki przez pierwsze cztery sezony był Główny Komitet Kultury Fizycznej (GKKF), a od edycji 1957/1958 – Polski Związek Piłki Siatkowej (PZPS).
Historia
Zhierarchizowany system męskich ligowych rozgrywek siatkarskich w Polsce został wprowadzony przez Główny Komitet Kultury Fizycznej w listopadzie 1953, a jego najwyższemu szczeblowi nadano szyld Klasy wydzielonej. Jej premierową edycję przeprowadzono w sezonie 1954 (grano systemem "wiosna-jesień"), do którego przystąpiło 8 drużyn, zaś pierwszym mistrzem został AZS-AWF Warszawa. 30 czerwca 1957 - z chwilą formalnego utworzenia PZPS - nazwę tego poziomu przemianowano na I liga, z siatkarską centralą jako organizacją zarządczą i prowadzącą zmagania. Od sezonu 1957/1958) rywalizacja toczona była według modelu "jesień-wiosna". Do premierowej edycji przystąpiło 12 zespołów, z których najlepszym okazał się AZS-AWF Warszawa, a do II ligi spadli Czarni Wrocław i Gwardia Białystok. Przed rozpoczęciem sezonu 1969/1970 zmniejszono liczbę drużyn w najwyższej klasie z 12 do 8. Kolejna reforma miała miejsce w 1973 (przed inauguracją sezonu 1973/1974), gdy wprowadzono 10-zespołową I ligę. W ten sposób grano do 1989, kiedy ponownie powiększono ekstraklasę do 12 ekip, lecz tylko na jeden sezon 1989/1990. W 1990 dokonano bowiem podziału I ligi na I ligę serię A oraz I ligę serię B. I liga seria A składała się z 8 drużyn. Do 12 klubów powrócono w sezonie 1997/1998 i system taki obowiązywał do ostatniej edycji tej niezawodowej ligi, tj. sezonu 1999/2000. Funkcjonowała ona do zakończenia sezonu 1999/2000, a 30 czerwca 2000 - podczas posiedzenia PZPS w Poznaniu - została rozwiązana. Na jej miejsce powołano ligę zawodową - Polską Ligę Siatkówki, za której prowadzenie odpowiada Profesjonalna Liga Piłki Siatkowej SA (PLPS SA).
Medaliści Mistrzostw Polski
Sezon | Mistrz | Wicemistrz | III miejsce |
---|---|---|---|
1954 | AZS-AWF Warszawa | Gwardia Wrocław | Gwardia Gdańsk |
1955 | AZS-AWF Warszawa | Gwardia Wrocław | Legia Warszawa |
1956 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław |
1957 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | AZS Kraków |
1958 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Wybrzeże Gdańsk |
1959 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Górnik Katowice |
1960 | AZS-AWF Warszawa | Górnik Katowice | Legia Warszawa |
1961 | AZS-AWF Warszawa | Górnik Katowice | Legia Warszawa |
1962 | Legia Warszawa | AZS-AWF Warszawa | Pogoń Szczecin |
1963 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Górnik Katowice |
1964 | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław | Górnik Katowice |
1965 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław |
1966 | AZS-AWF Warszawa | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław |
1967 | Legia Warszawa | AZS-AWF Warszawa | Hutnik Nowa Huta |
1968 | AZS-AWF Warszawa | Hutnik Nowa Huta | Legia Warszawa |
1969 | Legia Warszawa | Hutnik Nowa Huta | AZS-AWF Warszawa |
1970 | Legia Warszawa | AZS-AWF Warszawa | Resovia |
1971 | Resovia | Legia Warszawa | AZS Olsztyn |
1972 | Resovia | AZS Olsztyn | AZS-AWF Warszawa |
1973 | AZS Olsztyn | Resovia | Legia Warszawa |
1974 | Resovia | AZS Olsztyn | Płomień Milowice |
1975 | Resovia | Płomień Milowice | AZS Olsztyn |
1976 | AZS Olsztyn | Płomień Milowice | Avia Świdnik |
1977 | Płomień Milowice | AZS Olsztyn | Resovia |
1978 | AZS Olsztyn | Hutnik Nowa Huta | Legia Warszawa |
1979 | Płomień Milowice | Hutnik Nowa Huta | Gwardia Wrocław |
1980 | Gwardia Wrocław | AZS Olsztyn | Legia Warszawa |
1981 | Gwardia Wrocław | Legia Warszawa | Hutnik Nowa Huta |
1982 | Gwardia Wrocław | Legia Warszawa | AZS Olsztyn |
1983 | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław | AZS Olsztyn |
1984 | Legia Warszawa | Gwardia Wrocław | Morze Bałtyk Szczecin |
1985 | Morze Bałtyk Szczecin | Legia Warszawa | AZS Olsztyn |
1986 | Legia Warszawa | Morze Bałtyk Szczecin | Hutnik Nowa Huta |
1987 | Morze Bałtyk Szczecin | Hutnik Nowa Huta | Resovia |
1988 | Hutnik Nowa Huta | Morze Bałtyk Szczecin | Resovia |
1989 | Hutnik Nowa Huta | AZS Olsztyn | Morze Bałtyk Szczecin |
1990 | AZS Częstochowa | Hutnik Nowa Huta | AZS Olsztyn |
1991 | AZS Olsztyn | AZS Częstochowa | Jastrzębski Węgiel |
1992 | AZS Olsztyn | AZS Częstochowa | Stal AZS PWSZ Nysa |
1993 | AZS Częstochowa | AZS Olsztyn | BBTS Bielsko-Biała |
1994 | AZS Częstochowa | Stal AZS PWSZ Nysa | Czarni Radom |
1995 | AZS Częstochowa | Stal AZS PWSZ Nysa | Czarni Radom |
1996 | Płomień Sosnowiec | Legia Warszawa | AZS Częstochowa |
1997 | AZS Częstochowa | ZAKSA Kędzierzyn-Koźle | Morze Bałtyk Szczecin |
1998 | ZAKSA Kędzierzyn-Koźle | Morze Bałtyk Szczecin | Stal AZS PWSZ Nysa |
1999 | AZS Częstochowa | ZAKSA Kędzierzyn-Koźle | GTPS Gorzów Wielkopolski |
2000 | ZAKSA Kędzierzyn-Koźle | GTPS Gorzów Wielkopolski | AZS Częstochowa |
Zobacz też
- Mistrzostwa Polski w piłce siatkowej mężczyzn
- PlusLiga
- Ekstraklasa polska w piłce siatkowej kobiet
Bibliografia
- Krzysztof Mecner: 80 lat polskiej siatkówki. Olsztyn: Hakus, 2001. ISBN 83-86926-08-2. (pol.).
- Marcin Kalita, Paweł Wołosik, Kamil Drąg, Kamil Składowski: Polska siatkówka. Ringier Axel Springer Polska. ISBN 978-83-7813-410-7.
Linki zewnętrzne
- Oficjalny serwis PZPS
- Historia polskiej ekstraklasy
- p
- d
- e
Reprezentacje |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rozgrywki ligowe |
| ||||||||||||
Rozgrywki pucharowe |
| ||||||||||||
Rozgrywki młodzieżowe |
| ||||||||||||
Nagrody i wyróżnienia | |||||||||||||
Pozostałe |
|
- Kluby
- Siatkarze
- Siatkarki
- Trenerzy
- Sędziowie
- Hale
- p
- d
- e