Azotowodór

Azotowodór
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
azydek wodoru
Inne nazwy i oznaczenia
kwas azotowodorowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

HN3

Masa molowa

43,03 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz

Identyfikacja
Numer CAS

7782-79-8

PubChem

24530

InChI
InChI=1S/HN3/c1-3-2/h1H
InChIKey
JUINSXZKUKVTMD-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Rozpuszczalność w wodzie
rozpuszczalny[2]
Temperatura topnienia

−80 °C[2]

Temperatura wrzenia

35,7 °C[2]

Kwasowość (pKa)

4,6[1]

Budowa
Moment dipolowy

1,70 ± 0,09 D[3]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji
według kryteriów GHS są niedostępne.
Dawka śmiertelna

LD50 33 mg/kg (szczur, doustnie)

Podobne związki
Inne aniony

chlorowodór

Pochodne azydki

azydek sodu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Azotowodór zwany też kwasem azotowodorowym – nieorganiczny związek chemiczny o wzorze HN
3, bezbarwna, łatwo parująca, toksyczna ciecz, silnie wybuchowa. Gazowy azotowodór także wykazuje działanie wybuchowe.

Azotowodór został po raz pierwszy otrzymany przez T. Curtiusa w 1890 r., obecnie wolny kwas azotowodorowy otrzymuje się z jego soli, najczęściej poddając azydek sodu działaniu rozcieńczonego roztworu kwasu siarkowego i oddestylowując lotny HN
3, bądź poprzez reakcję amoniaku z podtlenkiem azotu:

H
2SO
4 + 2NaN
3 → 2HN
3 + Na
2SO
4
N
2O + NH
3 → HN
3 + H
2O

Azotowodór reaguje z metalami tworząc odpowiednie sole azydki o działaniu detonującym. Najpopularniejszy azydek ołowiu, używa się do produkcji spłonek pobudzających materiały wybuchowe.

Właściwości biologiczne

Toksyczność HN
3 jest porównywalna z toksycznością cyjanowodoru. Zawartość w powietrzu na poziomie 0,0005–0,007 mg/l powoduje wystąpienie objawów zatrucia. Objawami zatrucia są mdłości, ból głowy, wymioty, głębokie obniżenie ciśnienia, demielinizacja włókien nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym oraz uszkodzenie jąder i wątroby.

Zastosowanie

Wolny kwas azotowodorowy używa się do syntezy tetrazoli i ich pochodnych.

Przypisy

  1. ↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-92.
  2. ↑ a b c Haynes 2014 ↓, s. 3-436.
  3. ↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-52.

Bibliografia

  • CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2  (ang.).
  • p
  • d
  • e
Kwasy beztlenowe
i ich analogi
kwasy tlenowcowodorowe
  • H
    2    S
    aq
  • H
    2    Se
    aq
  • H
    2    Te
    aq
  • H
    2    Po
    aq
kwasy halogenowodorowe
  • HF
    aq
  • HCl
    aq
  • HBr
    aq
  • HI
    aq
  • HAt
    aq
kwasy pseudohalogenowodorowe
Inne
  • HAuCl
    4
  • HAuBr
    4
  • HBF
    4
  • H
    2    PtCl
    6
  • H
    2    SiF
    6
  • HPF
    6
  • HSbF
    6
  • HAsF
    6
Kwasy tlenowe
grupa 6
  • H
    2    CrO
    4    /H
    2    Cr
    2    O
    7
  • H
    2    MoO
    4
  • H
    2    WO
    4
grupa 7
  • HMnO
    4
  • HTcO
    4
  • HReO
    4
grupa 13
  • HBO
    2
  • H
    3    BO
    3
grupa 14
  • H
    2    CO
    3
  • H
    4    SiO
    4    /H
    2    SiO
    3
grupa 15
  • HNO
    2
  • HNO
    3
  • HNO
    4
  • H
    3    PO
    2
  • H
    3    PO
    3
  • H
    3    PO
    4
  • HPO
    3
  • H
    4    P
    2    O
    6
  • H
    4    P
    2    O
    7
  • H
    3    AsO
    3
  • H
    3    AsO
    4
grupa 16
  • H
    2    S
    2    O
    4
  • H
    2    SO
    2
  • H
    2    SO
    3     ⇄ HSHO3
  • H
    2    S
    2    O
    2
  • H
    2    SO
    4
  • H
    2    S
    2    O
    7
  • H
    2    SO
    5
  • H
    2    S
    2    O
    8
  • H
    2    S
    2    O
    3
  • H
    2    S
    2    O
    6
  • H
    2    SeO
    3
  • H
    2    SeO
    4
  • H
    2    TeO
    3
  • H
    6    TeO
    6
grupa 17
  • HClO
  • HClO
    2
  • HClO
    3
  • HClO
    4
  • HBrO
  • HBrO
    2
  • HBrO
    3
  • HBrO
    4
  • HIO
  • HIO
    2
  • HIO
    3
  • HIO
    4
pochodne
  • HSO
    3    F
  • HSO
    3    Cl
  • H
    2    NSO
    3    H
  • HNOSO
    4
  • H
    2    CS
    3
  • H
    2    PO
    3    F
  • HPO
    2    F
    2
  • Kategoria:Kwasy nieorganiczne
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • LCCN: sh85063479
  • GND: 4183290-5
  • BNCF: 31773
  • J9U: 987007533733705171