Dewiza ma formę dwóch czasowników w 3. osobie liczby mnogiej („chłopi żywią naród i go bronią”)[1]. Hasło to odnosi się do roli społecznej chłopów, którzy w czasie pokoju ciężką pracą na roli zaopatrują społeczeństwo w żywność niezbędną do przetrwania, a w czasie wojny bronią je przed zewnętrznym wrogiem. Do hasła tego nawiązywała później symbolika ruchów chłopskich.
W XIX wieku pojawiało się ono na sztandarach powstańczych, pocztówkach patriotycznych oraz haftowanych kilimach, było wykorzystywane przez ruch ludowy jako znak łączności z patriotyczną i niepodległościową tradycją oraz wyraz przekonania o szczególnej roli chłopów w społeczeństwie. Tytuł Żywią i bronią nosił oficjalny biuletyn podziemny Batalionów Chłopskich. Dewiza widniała w PRL na banknocie pięćsetzłotowym.
Polska
