Cimolodonta

Come leggere il tassoboxProgetto:Forme di vita/Come leggere il tassobox
Come leggere il tassobox
Cimolodonta
Fossile di Taeniolabis taoensis
Stato di conservazione
Fossile
Classificazione scientifica
DominioEukaryota
RegnoAnimalia
SottoregnoEumetazoa Bilateria
SuperphylumDeuterostomia
PhylumChordata
SubphylumVertebrata
InfraphylumGnathostomata
SuperclasseTetrapoda
ClasseMammalia
(clade)Mammaliaformes
SuperordineAllotheria
OrdineMultituberculata
SottordineCimolodonta
Superfamiglie

I Cimolodonta sono un taxon di mammiferi estinti che vissero tra il Cretaceo e l'Eocene. Furono tra i membri più evoluti dell'ordine dei multituberculata. Probabilmente ricoprirono la nicchia ecologica dei roditori. I multitubercolati più basali si riscontrano in un sottordine diverso, i Plagiaulacida.

Cimolodonta apparentemente è un gruppo monofiletico. I resti provengono tutti dall'emisfero boreale. Questo taxon è riconosciuto come l'informale Gruppo Paracimexomys e le superfamiglie Djadochtatherioidea, Taeniolabidoidea, e Ptilodontoidea. In più comprende, con qualche riserbo tassonomico, le famiglie Cimolomyidae, Boffiidae, Eucosmodontidae, Kogaionidae, Microcosmodontidae e i due generi Uzbekbaatar e Viridomys. Sono necessarie ulteriori scoperte ed analisi per confermare o smentire questa classificazione.

Tassonomia

Ricostruzione di T. taoensis
Taeniolabis taoensis
Premolare plagiaulacoide di Cimolomys
Molare di Cimexomys

Basata su Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001

Sottordine †CimolodontaMcKenna, 1975

  • Superfamiglia Incertae sedis
    • Famiglia Incertae sedis
      • Sottofamiglia Incertae sedis
        • Genere? †Ameribaatar Eaton & Cifelli, 2001
        • Genere? †Bryceomys Eaton, 1995
          • Specie †B. fumosus Eaton, 1995
          • Specie †B. hadrosus Eaton, 1995
          • Specie †B. intermedius Eaton & Cifelli, 2001
        • Genere †Cedaromys Eaton & Cifelli, 2001
          • Specie †C. bestia (Eaton & Nelson, 1991) Eaton & Cifelli, 2001 [=Paracimexomys? bestia Eaton & Nelson, 1991
          • Specie †C. parvus Eaton & Cifelli, 2001
        • Genere? †Dakotamys Eaton, 1995; E. Cret. CNA.
          • Specie? †D. sp. (Utah, USA) Eaton, 1995
          • Specie †D. malcolmi Eaton, 1995
        • Genere? †Uzbekbaatar Kielan-Jaworowska & Nesov, 1992
          • Specie? †U. kizylkumensis Kielan-Jaworowska & Nesov, 1992
        • Genere? †Barbatodon Rãdulescu & Samson, 1986
          • Specie? †B. transylvanicum Rãdulescu & Samson, 1986
  • Gruppo Paracimexomys Archibald, 1982
          • Specie? †P. crossi Cifelli, 1997
          • Specie? †P. magnus (Sahni, 1972) Archibald, 1982 [Cimexomys magnus Sahni, 1972]
          • Specie? †P. magister (Fox, 1971) Archibald, 1982 [Cimexomys magister Fox, 1971]
          • Specie? †P. perplexus Eaton & Cifelli, 2001
          • Specie? †P. robisoni Eaton & Nelson, 1991
          • Specie? †P. priscus (Lillegraven, 1969) Archibald, 1982 [Cimexomys priscus Lillegraven, 1969; genotipo Paracimexomys sensu Eaton & Cifelli, 2001]
        • Genere? Cimexomis Fox, 1971
          • Specie? †C. antiquus Fox, 1971
          • Specie? †C. gregoryi Eaton, 1993
          • Specie? †C. electus
          • Specie? †C. bellus
          • Specie? †C. clarki
          • Specie? †C. judithae Sahni, 1972 [Paracimexomys? judithae (Sahni, 1972) Archibald, 1982]
        • Genere Cimexomys Sloan & Van Valen, 1965 sensu stricto?
          • Specie? †C. arapahoensis
          • Specie †C. minor Sloan & Van Valen, 1965
          • Specie? †C. gratus (Jepson, 1930) Lofgren, 1995 [Cimexomys hausoi Archibald, 1983; Eucosmodon gratus Jepson, 1930; Mesodma? ambigua? Jepson, 1940; Stygimus gratus (Jepson, 1930)]
        • Genere Boffidae Hahn & Hahn, 1983
          • Specie †Boffius splendidus Vianey-Liaud, 1979 [Boffiidae Hahn & Hahn, 1983 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001]
    • Famiglia Cimolomyidae Marsh, 1889 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001
        • Genere Essonodon Simpson, 1927
          • Specie? †E. browni Simpson, 1927 [cimolodontidae? Kielan-Jaworowska & Hurum (2001)]
        • Genere Buginbaatar Kielan-Jaworowska & Sochava, 1969
          • Specie? †B. transaltaiensis Kielan-Jaworowska & Sochava, 1969
        • Genere Meniscoessus Cope, 1882 [Dipriodon Marsh, 1889, Tripriodon Marsh, 1889, Selenacodon Marsh, 1889, Halodon Marsh, 1889, Oracodon Marsh, 1889]
          • Specie †M. caperatus Marsh, 1889
          • Specie †M. collomensis Lillegraven, 1987
          • Specie †M. ferox Fox, 1971a
          • Specie †M. intermedius Fox, 1976b
          • Specie †M. major (Russell, 1936)
          • Specie †M. greeni
          • Specie †M. conquistus Cope, 1882
          • Specie †M. robustus (Marsh, 1889)
          • Specie †M. seminoensis Eberle & Lillegraven, 1998a
          • Specie †M. borealis [M. robustus]
        • Genere †Cimolomys Marsh, 1889 [=? Allacodon Marsh, 1889; Meniscoessus; Ptilodus; Selenacodon Marsh, 1889]
          • Specie? †C. lentus [Allacodon lentus]
          • Specie? †C. pumilus [Allacodon pumilus]
          • Specie †C. clarki Sahni, 1972
          • Specie †C. gracilis Marsh, 1889 [Cimolomys digona Marsh, 1889; Meniscoessus brevis; Ptilodus gracilis Osborn, 1893; Selenacodon brevis Marsh, 1889]
          • Specie †C. trochuusLillegraven, 1969
          • Specie †C. milliensis Eaton, 1993a
          • Specie †C. sp.2
  • Superfamiglia Ptilodontoidea Cope, 1887 sensu McKenna & Bell, 1997 e Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001
    • Famiglia Cimolodontidae Marsh, 1889 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001
        • Genere †Liotomus Lemoine, 1882
          • Specie? †L. marshi (Lemoine, 1882) Cope, 1884 [Neoctenacodon marshi Lemoine, 1882?] [eucosmodontidae? McKenna & Bell, 1997
        • Genere †EssonodonSimpson, 1927
          • Specie? †E. browni Simpson, 1927 [cimolomyidae? Kielan-Jaworowska & Hurum (2001)]
        • Genere †Anconodon Jepsen, 1940
          • Specie? †A. lewisi (Simpson, 1935)
          • Specie †A. rarus
          • Specie †A. russelli Sloan, 1987
          • Specie †A. gibleyi (Simpson, 1935)
          • Specie †A. cochranensis (Russell, 1929) [Liotomus russelli (Simpson, 1935); Ectopodon cochranensis Russell, 1967
        • Genere †Cimolodon Marsh, 1889 [Nanomys Marsh, 1889, Nonomyops Marsh, 1892
          • Specie †C. electus
          • Specie †C. nitidus Marsh, 1889 [Allacodon rarus Marsh, 1892 sensu Clemens, 1964a; Nanomys minutus Marsh, 1889; Nonomyops minutus (Marsh, 1889) Marsh, 1892
          • Specie †C. parvus
          • Specie †C. similis Fox, 1971
          • Specie †C. gracilis Marsh, 1889
          • Specie †C. sp.2
        • GenereNeoliotomus Jepsen, 1930
          • Specie †N. conventus Jepsen, 1930
          • Specie †N. ultimus (Granger & Simpson, 1928)
    • Famiglia Ptilodontidae Cope, 1887 sensu McKenna & Bell, 1997
      • Sottofamiglia Neoplagiaulacidae Ameghino, 1890 [Ptilodontidae: Neoplagiaulacinae Ameghino, 1890 sensu McKenna & Bell, 1997]
        • Genere MesodmaMarsh, 1889
          • Specie? †Mesodma sp.1, cf. M. formosa
          • Specie? †Mesodma sp.2, cf. M. formosa
          • Specie? †Mesodma sp.3, cf. M. formosa
          • Specie? †Mesodma sp.4
          • Specie? †Mesodma sp.5
          • Specie? †M. hensleighi
          • Specie? †M. senecta
          • Specie? †M. garfieldensis Archibald, 1982
          • Specie? †M. pygmaea Sloan, 1987
          • Specie †M. formosa (Marsh, 1889) [Halodon formosus Marsh, 1889??]
          • Specie †M. primaeva [Perectypodus primaeva]
          • Specie †M. thompsoni Clemens, 1964
          • Specie †M. ambigua Jepsen, 1940 [†Mesodma. sp.4, cf. Mesodma thompsoni??]
          • Specie †M. siberlingi (Simpson, 1935) [Ectypodus?; Mimetodon?]
        • Genere Ectypodus Matthew & Cranger, 1921 [Charlesmooria Kühne, 1969 ]
          • Specie? †E. childei (Kühne, 1969)
          • Specie? †E. simpsoni (Jepsen, 1930)
          • Specie? †E. elaphus Scott, 2005
          • Specie †E. aphronorus Sloan, 1981
          • Specie †E. szalayi Sloan, 1981
          • Specie †E. musculus Matthew & Granger, 1921
          • Specie †E. powelli Jepsen, 1940
          • Specie †E. tardus (Jepsen, 1930)
        • Genere Mimetodon Jepsen, 1940
          • Specie †M. krausei Slaon, 1981
          • Specie †M.? nanophus (Holtzman, 1978) [Neoplagiaulax nanophus Holtzman, 1978
          • Specie †M. trovessortianus
          • Specie †M. churchilli Jepsen, 1940
          • Specie †M. douglassi
        • Genere Neoplagiaulax Lemoine, 1882
          • Specie †N. nanophus Holtzman, 1978
          • Specie †N. nelsoni Sloan, 1987
          • Specie †N. mckennai Sloan, 1987 [N. mckennaiai Sloan, 1987(lapsus calami)]
          • Specie †N. jepi Sloan, 1987
          • Specie †N. annae Vianey-Liaud, 1986
          • Specie †N. fractus Dorr, 1952
          • Specie †N. nicolai Vianey-Liaud, 1986
          • Specie †N. macintyrei Slaon, 1981
          • Specie †N. hazeni (Jepsen, 1940)
          • Specie †N. sp. cf. N. hazeni Krause, 1977, e Fox, 1990
          • Specie †N. paskapooensis Scott, 2005 [Neoplagiaulax hunteri Krishtalka, 1973 (in partim); Neoplagiaulax sp. 2 Fox, 1990]
          • Specie †N. cimolodontoides Scott, 2005 [Neoplagiaulax sp. 3 Fox, 1990]
          • Specie †N. macrotomeus (Wilson, 1956)
          • Specie †N. copei Lemoine, 1885
          • Specie †N. eocaenus (Lemoine, 1880) [genotipo]
          • Specie †N. grangeri (Simpson, 1935)
          • Specie? †N. serrator Scott, 2005 [N. hunteri Krishtalka, 1973 (in partim); N. sp. 1 Fox, 1990]
          • Specie †N. kremnus Johnston & Fox, 1984
          • Specie †N. sp. cf. N. hunteri (Simpson, 1936)
          • Specie †N. hunteri (Simpson, 1936)
        • Genere †Parectypodus Jepsen, 1930
          • Specie? †P. lovei Sloan, 1966
          • Specie? †P. vanvaleni Sloan, 1981
          • Specie? †P. corystes Scott, 2003
          • Specie †P. sloani Schiebout, 1974
          • Specie †P. trovessartianus (Cope, 1882) [P. trouessarti; Ptilodus; Mimetodon; Neoplagiaulax]
          • Specie †P. sylviae (Rigsby, 1980) [Ectypodus sylviae Rigby, 1980]
          • Specie †P. pattersoni Sloan, 1987
          • Specie †P. armstrongi Johnston & Fox, 1984
          • Specie †P. sinclairi (Simpson, 1935)
          • Specie †P. laytoni Jepsen, 1940
          • Specie †Parectypodus simpsoniP. simpsoni
        • Genere †Carnaysia Vianey-Liaud, 1986
          • Specie †C. manueli Vianey-Liaud, 1986
          • Specie †C. davidi Vianey-Liaud, 1986
        • Genere †Krauseia Vianey-Liaud, 1986
          • Specie †K. clemensi (Sloan, 1981) [Parectypodus clemensi Sloan, 1981]
        • Genere †XironomysRigby, 1980
          • Specie †X. swainae Rigby, 1980 [Xyronomys; ?Eucosmodontidae]
        • Genere †Xancolomys Rigby, 1980
          • Specie †X. mcgrewiRigby, 1980
        • Genere †MesodmopsTong & Wang, 1994
          • Specie †M. dawsonae Tong & Wang, 1994
      • Sottofamiglia Ptilodontidae Cope, 1887 [Ptilodontidae: Ptilodontinae Cope, 1887 sensu McKenna & Bell, 1997]
        • Genere †Kimbetohia Simpson, 1936
          • Specie †K. cambi [Granger, Gregory & Colbert in Matthew, 1937, or Simpson, 1936]
          • Specie †K. sp. cf. K. cambi
        • Genere †Ptilodus Cope, 1881 [Chirox Cope, 1884]
          • Specie? †P. fractus
          • Specie †P. tsosiensis Sloan, 1981
          • Specie †P. kummae Krause, 1977
          • Specie †P. ferronensis Gazin, 1941
          • Specie †P. gnomus Scott, Fox & Youzwyshyn, 2002 [cf. Ectypodus hazeni (Jepsen, 1940) Gazin, 1956]
          • Specie †P. mediaevus Cope, 1881 [Ptilodus plicatus (Cope, 1884); Chirox plicatus Cope, 1884]
          • Specie †P. nellieae
          • Specie †P. sinclairi
          • Specie †P. montanus Douglass, 1908[P. gracilis Gidley, 1909; P. admiralis Hay, 1930]
          • Specie †P. wyomingensis Jepsen, 1940
        • Genere †Baiotomeus Krause, 1987
          • Specie †B. russelli Scott, Fox & Youzwyshyn, 2002
          • Specie †B. douglassi (Simpson, 1935) [Ptilodus; Mimetodon; Neoplagiaulax]
          • Specie †B. lamberti Krause, 1987
          • Specie †B. rhothonion Scott, 2003
        • Genere †Prochetodon Jepsen, 1940
          • Specie? †P. speirsae Scott, 2004
          • Specie †P. cavus Jespen, 1940
          • Specie †P. foxi Krause, 1987
          • Specie †P. taxus Krause, 1987
          • Specie? †P. sp. cf. P. cavus Jespen, 1940
        • Genere †Kogaionidae Rãdulescu & Samson, 1996
          • Specie †K. ungureanui Rãdulescu & Samson, 1996
        • Genere †Hainina Vianey-Liaud, 1979
          • Specie †H. belgica Vianey-Liaud, 1979
          • Specie †H. godfriauxi Vianey-Liaud, 1979
          • Specie †H. pyrenaica Peláez-Campomanes, López-Martínez, Álvarez-Sierra & Daams, 2000
          • Specie †H. vianeyae Peláez-Campomanes, López-Martínez, Álvarez-Sierra & Daams, 2000
      • Sottofamiglia Eucosmodontidae Jepsen, 1940 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001 [Eucosmodontidae: Eucosmodontinae Jepsen, 1940 sensu McKenna & Bell, 1997]
        • Genere †ClemensodonKrause, 1992
          • Specie †C. megaloba Krause, 1992 [Kimbetohia cambi, in partim]
        • Genere †Eucosmodon Matthew & Granger, 1921
          • Specie? †E. gratus Jepsen, 1940 [= Stygimys gratus??]
          • Specie †E. primus [Granger & Simpson, 1929 or Sloan, 1981]
          • Specie †E. americanus (Cope, 1885)
          • Specie †E. molestus (Cope, 1869) [1886?] [Neoplagiaulax molestus Cope, 1869]
        • Genere †Stygimys Sloan & Van Valen, 1965
          • Specie †S. camptorhiza Johnston & Fox, 1984
          • Specie †S. gratus (Jepsen, 1930)
          • Specie? †S. sp. cf. S. kuszmauli
          • Specie †S. kuszmauli [Eucosmodon kuszmauli]
          • Specie †S. jepseni (Simpson, 1935) [S. sp. cf. S. kuszmauli]
          • Specie †S. teilhardi (Granger & Simpson, 1929)
      • Sottofamiglia Microcosmodontidae Holtzman & Wolberg, 1977 [Eucosmodontidae: Microcosmodontinae Holtzman & Wolberg, 1977 sensu McKenna & Bell, 1997]
        • Genere †PentacosmodonJepsen, 1940
          • Specie †P. pronus Jepsen, 1940 [Djadochtatheroid? (Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001)]
        • Genere †Acheronodon Archibald, 1982
          • Specie †A. garbani Archibald, 1982
        • Genere †Microcosmodon Jepsen, 1930
          • Specie †M. conus Jepsen, 1930
          • Specie †M. rosei Krause, 1980
          • Specie †M. arcuatus Johnston & Fox, 1984
          • Specie †M. woodi Holtzman & Wolberg, 1977 [Eucosmodontine?]
          • Specie †M. harleyi Weil, 1998
  • Superfamiglia Djadochtatherioidea Kielan-Jaworowska & Hurum, 1997 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001[Djadochtatheria Kielan-Jaworowska & Hurum, 1997]
    • Famiglia Sloanbaataridae Kielan-Jaworowska, 1974
    • Famiglia Djadochtatheriidae Kielan-Jaworowska $ Hurum, 1997
        • Genere †DjadochtatheriumSimpson, 1925
          • Specie †D. matthewi Simpson, 1925 [Catopsalis matthewiSimpson, 1925]
        • Genere †Catopsbaatar Kielan-Jaworowska, 1974
          • Specie †C. catopsaloides (Kielan-Jaworowska, 1974) Kielan-Jaworowska, 1994 [Djadochtatherium catopsaloides Kielan-Jaworowska, 1974 ; Catopsalis catopsaloides (Kielan-Jaworowska, 1974) Kielan-Jaworowska & Sloan, 1979]
        • Genere †Tombaatar Kielan-Jaworowska, 1974
          • Specie †T. sabuli Rougier, Novacek & Dashzeveg, 1997
        • Genere †Kryptobaatar Kielan-Jaworowska, 1970 [Gobibaatar Kielan-Jaworowska, 1970 , Tugrigbaatar Kielan-Jaworowska & Dashzeveg, 1978]
          • Specie †K. saichanensis Kielan-Jaworowska & Dashzeveg, 1978 [Tugrigbaatar saichaenensis Kielan-Jaworowska & Dashzeveg, 1978??]
          • Specie †K. dashzevegi Kielan-Jaworowska, 1970
          • Specie †K. mandahuensis Smith, Guo & Sun, 2001
          • Specie †K. gobiensis Kielan-Jaworowska, 1970 [Gobibaatar parvus Kielan-Jaworowska, 1970 ]
  • Superfamiglia Taeniolabidoidea Granger & Simpson, 1929 sensu Kielan-Jaworowska & Hurum, 2001

Bibliografia

  • Kielan-Jaworowska Z. and Hurum J.H. (2001), "Phylogeny and Systematics of multituberculate mammals". Paleontology 44, p. 389-429.
  • Molte di queste osservazioni sono ricavate da [1] e [2] Multituberculata Cope, 1884.

Collegamenti esterni

  • (EN) Cimolodonta, su Fossilworks.org. Modifica su Wikidata
  Portale Mammiferi
  Portale Paleontologia