Peter O'Toole

Peter O'Toole
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Peter Seamus Lorcan O’Toole
Jaiotza	Leeds, 1932ko abuztuaren 2a
Herrialdea	Irlandako Errepublika  Erresuma Batua
Heriotza	Wellington Hospital, London (en) , 2013ko abenduaren 14a (81 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: urdaileko minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	Siân Phillips  (1959ko abendua -  1979ko abuztuaren 14a)
Seme-alabak	ikusi Kate O'Toole (en) Lorcan O'Toole (en)
Hezkuntza
Heziketa	Royal Academy of Dramatic Art (1952 - 1955) : antzezpen
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	ahots-aktorea, zinema ekoizlea, antzerki aktorea, zinema aktorea, aktorea, film-zuzendaria, telebista-aktorea eta autorea
Altuera	188 zentimetro
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Oscar Saria  (2003) Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Musical or Comedy  (1969) BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role  (1962) Golden Globe Award for New Star of the Year – Actor  (1962) Golden Globe Award for New Star of the Year – Actor  (1962) : Lawrence of Arabia Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama  (1964) : Becket David di Donatello for Best Foreign Actor  (1964) : Lawrence of Arabia David di Donatello for Best Foreign Actor  (1967) : The Night of the Generals Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Musical or Comedy  (1969) : Goodbye, Mr. Chips National Board of Review Award for Best Actor  (1969) : Goodbye, Mr. Chips Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama  (1968) : The Lion in Winter National Board of Review Award for Best Actor  (1972) : The Ruling Class David di Donatello for Best Foreign Actor  (1970) : Goodbye, Mr. Chips National Society of Film Critics Award for Best Actor  (1980) : The Stunt Man (en) David di Donatello for Best Supporting Actor  (1988) : The Last Emperor Urrezko Globo Sariak  (1963) BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role  (1963) : Lawrence of Arabia Primetime Emmy Award for Outstanding Supporting Actor in a Miniseries or a Movie  (1999) : Joan of Arc (en)
Influentziak	Eric Porter
Kidetza	Royal Shakespeare Company
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	erromatar katolikoa

Peter Seamus Lorcan O'Toole (1932ko abuztuaren 2a, Connemara, Galway, 2013ko abenduaren 14a, Londres) zinema, antzerki eta telebistako irlandar aktore bat izan zen.

Bere jaiolekua zalantzan dago. Bertsio batzuen arabera Irlandako Connemara eskualdean jaio omen zen, beste batzuen arabera Ingalaterrako Leeds hirian. Dena den, Patrick Joseph O'Toole aita irlandarra eta Constance Jane Eliot ama eskoziarra zituen, Irlandatik Ingalaterrara joandako etorkinak zirelarik, aktoreak berak bere burua irlandartzat zuen.

Antzerkian hasi zen. Telebistan ere aritu ostean, 1959an paper txiki bat jaso zuen zineman. Hala ere, 1962an etorri zen O'Tooleren zinemako aurrerapauso handien, David Leanen Lawrence of Arabia filmeko protagonistaren paperako aukeratu zutenean. Horri esker, Oscar sarirako izendapena jaso zuen. Sei izendapen gehiago lortu zuen arren, ez zuen inoiz saria irabazi. Halere, 2003an bere ibilbide luze eta oparoari esker Ohorezko Oscar Saria jaso zuen.

Aktorearen zaletasunen artean cricketa eta errugbia zeuden, Richard Harris, Kenneth Griffith, Peter Finch eta Richard Burton akore eta adiskideekin batera errugbiko Bost Nazioen Torneoko partidu asko ikustera joan ohi zelarik (O'Toole, Harris eta Burtonek batera Oscar Sarietarako 17 izendapen zituzten).

Constance Jane Ferguson erizain eskoziarraren eta Patrick Joseph O'Toole irlandarraren (metal-urregilea, futbol-jokalaria eta lasterketa-apustuen kudeatzailea) semea izan zen. O'Toolek urtebete zuenean, gurasoek bost urteko bira hasi zuten Ingalaterrako iparraldeko hirietan, han egiten baitziren apustu handienak. Bigarren Mundu Gerra hasi eta gutxira, Peter O'Toole Leeds-era ebakuatua izan zen eta moja-eskola katoliko batean sartu zuten, 7 edo 8 urtez. Urte haiek oso gogorrak zitzaizkiola gogoratzen zuen berak, maiz izaten zituen hematomak eta gainerako zauriak mojek ezarritako diziplina zigorrengatik. Ezkertia zen eta "akats hori erregela-kolpeekin" zuzentzen saiatu ziren.^[1]

• 
  1962ko Lawrence of Arabia filman.
• 
  1968ko The Lion in Winter filman.
• 
  Raf Vallone, Adrienne Corri eta Peter O'Toole aktoreak 1975eko Rosebud filman.

Filmografia hautatua

• Kidnapped (1960)
• The Day They Robbed the Bank of England (1960)
• Lawrence of Arabia (1962)
• Becket (1964)
• Lord Jim (1965)
• What's New, Pussycat? (1965)
• How to Steal a Million (1966)
• The Bible: In the Beginning (1967)
• The Night of the Generals (1967)
• Great Catherine (1968)
• The Lion in Winter (1968)
• Goodbye, Mr. Chips (1969)
• Brotherly Love (1969)
• Murphy's War (1971)
• The Ruling Class (1972)
• Man of La Mancha (1972)
• Under Milk Wood (1973)
• Rosebud (1975)
• Power Play (1978)
• Zulu Dawn (1979)
• Caligula (1979)
• The Stunt Man (1980)
• My Favorite Year (1982)
• Supergirl (1984)
• Creator (1985)
• The Last Emperor (1987)
• High Spirits (1988)
• Wings of Fame (1990)
• King Ralph (1991)
• The Seventh Coin (1992)
• FairyTale: A True Story (1997)
• Phantoms (1998)
• Hitler: The Rise of Evil (2003)
• Troy (2004)
• Augustus (2004)

Filmen zuzendaria eta izenburuak

Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:

Izendapenak Oscar sarietan

O'Toole zortzi aldiz izendatu zuten Aktore Onenaren Oscar Sarirako, baina inoiz ez zuen lortu lehiaketako Oscar bat. 2002an,^[2] Akademiaren Ohorezko Saria eman zioten bere lan osoagatik eta zineari bizitza osoan egindako ekarpenagatik. O'Toolek gutun bat idatzi zion Akademiari, bera "oraindik jokoan" zegoela esanez, eta denbora gehiago gustatuko litzaiokeela saria irabazteko ("bugger xarmagarri"). Akademiak esan zion saria emango ziotela nahi bazuen ala ez. 2007ko urtarrilean, Charlie Roseri esan zion semeek kargu hartu ziotela, zinemagintzan jaso zezakeen ohorerik handiena zela esanez. O'Toolek onartu egin zuen zeremonian agertzea eta Oscar Honorarioa jasotzea. Meryl Streep-ek aurkeztu zuen, aktore onenaren Oscar sarietarako izendapen gehien dituena (21). Robert Osbornerekin txantxetan aritu zen, Turner Classic zinemaldian egindako elkarrizketa batean. "Garai guztietako galtzaile handiena" da, izendapen askoren ondoren sari akademikorik ez izateagatik.^[3]

Erreferentziak

Bibliografia

• Loitering with Intent: The Child (1992)
• Loitering with Intent: The Apprentice (1997)

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Peter O'Toole

• Peter O'Toole aktorearen IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)

• Datuak: Q103876
• Multimedia: Peter O'Toole / Q103876